Dzisiaj mam dla Ciebie kolejny post z serii „Niemiecki w 5 minut” (wszystkie znajdziesz tutaj).
W nauczaniu j. niemieckiego w Polsce słowa „sich verhalten” i „sich benehmen” często są uznawane za stuprocentowe synonimy. Tymczasem ta pomyłka wynika pewnie stąd, że dla obu słów istnieje jeden polski odpowiednik. Czy znasz różnicę między nimi?
Na początek przedstawię odmianę obu czasowników:
sich benehmen:
ich benehme mich
du benimmst dich
er/sie/es benimmt sich
wir benehmen uns
ihr benehmt euch
sie/Sie benehmen sich
sich verhalten:
ich verhalte mich
du verhältst dich
er/sie/es verhält sich
wir verhalten uns
ihr verhaltet euch
sie/Sie verhalten sich
Gdy np. chcemy do ucznia powiedzieć „Zachowuj się!” to możemy powiedzieć tylko „Benimm dich!” Codziennie wiele razy powtarzałam moim uczniom:
„Benehmt euch!”- „Zachowujcie się!”
Tak samo: „Die Schüler haben sich heute sehr schön benommen”. – „Uczniowie bardzo ładnie się dzisiaj zachowywali”.
Jeśli natomiast chodzi o czasownik „sich verhalten”, to używamy go, gdy mamy na myśli zachowanie w sensie psychologicznym, np.:
„Er hat sich heute merkwürdig verhalten.” – On zachowywał się dzisiaj dziwnie”
„Ihr Verhalten war unvorhersehbar”. – „Jej zachowanie było nieprzewidywalne”:
Niestety bardzo mało jest 100% synonimów, takich jak „Orange” i „Apfelsine”.
W serii „Niemiecki w 5 minut” (wszystkie posty tutaj) czas na temat Ostern, czyli Wielkanoc. Przygotowałam dla Was najważniejsze słówka związane z tym tematem. Jest to nowa wersja postu z zeszłego roku.
Słowo „Ostern” pochodzi od średniowysokoniemieckiego „ōsteren”, starowysokoniemieckiego „ōstarūn” – nazwa wywodzi się być może od indogermańskiej bogini wiosny. Starowysokoniemieckie słowo „ōstar” oznaczało „östlich”, czyli „wschodni” lub też „im Osten”, czyli „na wschodzie”. Miało ono związek z kierunkiem wschodzącego słońca, porannego światła.
Istnieje ciekawe powiedzenie:
„wenn Ostern und Pfingsten zusammenfallen” lub „wenn Ostern und Weihnachten zusammenfallen„, co oznacza tyle co „niemals” – nigdy.
Słowo „Ostern” ma rodzajnik „das”, jednak w wielu regionach niemieckojęzycznych używa się go w liczbie mnogiej.
Jak złożyć życzenia wielkanocne?
Frohe Ostern! – Wesołych świąt wielkanocnych!
Frohe, besinnliche und erholsame Feiertage! – Wesołych, pełnych refleksji i spokojnych świąt wielkanocnych!
Friedvolle Ostern! – Pełnych pokoju świąt wielkanocnych!
Ein schönes Osterfest! – Miłych / pięknych świąt wielkanocnych!
I jeszcze kilka słówek:
zu / an Ostern – na Wielkanoc
kurz vor Ostern – krótko przed Wielkanocą
kurz nach Ostern – krótko po Wielkanocy
weiße Ostern – Ostern mit Schnee
Źródło:
DUDEN Universalwörterbuch
Ostern – Wielkanoc
an Ostern – w Wielkanoc
die Karwoche / die Osterwoche – Wielki Tydzień
der Gründonnerstag – Wielki Czwartek
der Karfreitag – Wielki Piątek
der Ostersamstag (Karsamstag) – Wielka Sobota
der Ostersonntag – Wielka Niedziela, Niedziela Wielkanocna
der Ostermontag – Poniedziałek Wielkanocny
das Kreuz – krzyż
die Kreuzigung – ukrzyżowanie
das Grab Christi – Grób Jezusa
das Weihwasser – święcona woda
das Osterfeuer – ogień wielkanocny
die Auferstehung – zmartwychwstanie
die Freude der Auferstehung – radość zmartwychwstania
das Osterfrühstück – śniadanie wielkanocne
das Osterei – pisanka
die Sauermehlsuppe – żurek
die Weidenkätzchen – bazie
Am Ostersamstag werden Osterkörbe in der Kirche geweiht. –
W Wielką Sobotę wielkanocne koszyki są święcone w kościele.
Was befindet sich im Osterkorb? – Co znajduje się w koszyku wielkanocnym?
Do gry wraca seria „Vitamin C” przeznaczona dla osób na poziomach C1-C2. Wszystkie posty z serii znajdziecie tutaj.
Dzisiaj na tapetę wzięłam odcinek TED talks po niemiecku, czyli TEDx talks. Bardzo ciekawy wykład na temat supermarketu przyszłości. Na samym dole znajdziecie pytania do wykładu oraz PDF ze słówkami do pobrania.
einzeln verpackt – pojedynczo zapakowane
die Bäuche sind aufgeschnitzt – brzuchy są rozcięte
der Krimskrams – rupiecie
eine Geschichte, die mich geprägt hat – historia, która mnie ukształtowała
über Gott und die Welt reden – mówić, co ślina na język przyniesie
sich aus den Augen verlieren – stracić się z oczu
ich schwor mir… – przysięgłam sobie (schwören – schwor – hat geschworen)
auf das Leben zurückblicken – spoglądać na życie wstecz
Ich lernte auch dazu. – Dowiedziałam / nauczyłam się czegoś nowego.
die Sachen anpacken – zabierać się za rzeczy / sprawy
die Sachen angehen – zacząć zajmować się sprawami, zabierać się za sprawy
sich verstricken – wikłać się
die ganze lange Kette, wie sich das verstrickt – cały długi łańcuch, jak to jest zaplątane
Schadstoffe gelangen auf den Boden – szkodliwe substancje docierają na glebę, na ziemię
ins Ausland verschiffen – przewozić statkiem za granicę
die Einwegverpackung – opakowanie jednorazowe
rumspinnen (herumspinnen) – puścić wodze fantazji / zachowywać się w szalony sposób
etwas in die Praxis umsetzen – zastosować coś w praktyce
kalte Füße bekommen – dostać pietra
verbittert – zgorzkniały
eine Chance verpassen – eine Chance verpassen
das Video ging viral – video rozprzestrzeniło się w sieci
z ang. „to go viral” – szybko rozprzestrzeniać się w sieci
von ganz alleine – sam z siebie
Presse, Medien aus der ganzen Welt kamen auf uns zu. – Prasa, media z całego świata zbliżyły się do nas / nawiązały z nami kontakt.
unverpackt einkaufen – kupować rzeczy nieopakowane
die Resonanz – oddźwięk, reakcja
auf faulen Ärschen sitzen – siedzieć na leniwych tyłkach
die Bandbreite – spektrum, rozpiętość
alles, was das Herz begehrt – wszystko, czego dusza zapragnie
das Mehrwegglas – szkło zwrotne
der Behälter – pojemnik
eine frei wählbare Menge – ilość dowolnego wyboru
mit offenen Augen und Geist durch die Gegend gehen – iść przez okolicę z otwartymi oczami i umysłem
etwas hinterfragen – sprawdzać coś, badać przyczyny
Fragen zum Vortrag:
Was erzählt Milena Glimbovski von einem Sommer? Warum war er ihr wichtig?
Welche Entscheidung hat sie damals getroffen?
Warum ist Recycling keine Lösung?
Wie kann das Plastikproblem gelöst werden?
Auf welche Idee sind Milena und ihre Freundin gekommen?
Woher hatten Sie Geld? Wie haben sie es eingesammelt?
Wie war die Reaktion der Menschen?
Wo befindet sich der Supermarkt und welche Produkte werden dort verkauft?
Warum sollte man unverpackt einkaufen?
Was hat Milena Glimbovski aus dieser Erfahrung gelernt?
Czas na kolejny post z serii „Niemiecki w 5 minut”! Wszystkie posty znajdziecie tutaj
Dzisiaj mam dla Was post na temat nazw miast i krajów – porównanie między polskim a niemieckim. Jest to malutka część kursu online „Pułapki językowe”, którego kolejna edycja odbędzie się w 2021. Tutaj możesz zapisać się na listę zainteresowanych kolejną edycją kursu online: Pułapki językowe
Często popełniane przez uczących się błędy dotyczą następującego tematu:
Po polsku nieraz nazwy miast występują w liczbie mnogiej, np.:
Katowice
Helsinki
Ateny
Podobnie kraje:
Włochy
Niemcy
Węgry
Pamiętaj o tym, że w języku niemieckim powyższe nazwy występują w liczbie pojedynczej:
Kattowitz ist eine große Stadt. – Katowice są dużym miastem.
Helsinki ist die Hauptstadt von Finnland. – Helsinki są stolicą Finlandii.
Athen ist die Hauptstadt von Griechenland. – Ateny są stolicą Grecji.
Wo liegt Italien? – Gdzie leżą Włochy?
Deutschland ist ein reiches Land. – Niemcy są bogatym krajem.
Ungarn grenzt an Rumänien. – Węgry graniczą z Rumunią.
Dzisiaj czas na kolejny post ze słownictwem (wszystkie posty tutaj). Do postu na temat chomikowania i paniki skłonił mnie oczywiście koronawirus, a raczej wszystko, co z nim związane. Miejmy nadzieję i módlmy się, żeby to szybko minęło. Dzisiaj więc o chomikowaniu i panice po niemiecku!
der Hamster – chomik
der Hamsterkauf, die Hamsterkäufe – zakup, zakupy na zapas
hamstern (hamsterte, hat gehamstert) – chomikować, robić zapasy
der Vorrat, die Vorräte – zapas, zapasy
das Lebensmittelgeschäft – sklep z produktami spożywczymi
leer – pusty
leere Regale – puste regały
die Versorgung (des Haushalts) – zaopatrywanie (gospodarstwa domowego)
die Nachfrage – popyt
eine höhere Nachfrage – wyższy popyt
länger haltbare Produkte – produkty dłużej przydatne do spożycia
der Engpass, die Engpässe – niedobór, niedostatek
Engpässe bei den Supermärkten – niedobory w supermarketach
die Einschränkungen – ograniczenia
die Warenverfügbarkeit – dostępność towarów
die Panikmache – panikarstwo
der Panikmacher – panikarz
in Panik geraten (geriet, ist geraten) – popadać w panikę
Ich kann nichts dafür. – Nic nie mogę na to poradzić.
Wir können nichts dafür – Nic nie możemy na to poradzić.
Mam dla Was jeszcze filmiki na temat chomikowania i robienia zapasów:
Ten post jest małą częścią mojego kursu online „Pułapki językowe”. Zaczynamy już 2 marca! To jedyna taka okazja w tym roku, ponieważ w 2020 nie będzie już drugiej edycji tego kursu. Jest on przeznaczony dla osób na poziomach A2-B1 i polega na eliminacji częstych błędów. Zawiera teorię i ćwiczenia.
Zwroty „zu Hause“ oraz „nach Hause“ oznaczają, że mamy na myśli dom jako miejsce, w którym mieszkamy. Nie musi to być więc budynek domu – dla kogoś domem może być mieszkanie, dla kogoś innego jeden mały pokój wynajmowany we wspólnocie mieszkaniowej.
nach Hause – do domu.
Ich gehe nach Hause. – Idę do domu.
Wir fahren jetzt nach Hause. – Jedziemy teraz do domu.
zu Hause – w domu
Ich bin nachmittags zu Hause. – Jestem popołudniami w domu.
Wir essen meistens zu Hause. – Jemy najczęściej w domu.
bei mir zu Hause – u mnie w domu
Treffen wir uns bei mir zu Hause? – Spotkamy się u mnie w domu?
sich wie zu Hause fühlen – czuć się jak u siebie w domu
Fühl dich wie zu Hause! – Czuj się jak u siebie w domu!
Wie geht’s zu Hause? – Co słychać w domu?
in Warschau zu Hause sein – mieszkać w Warszawie
nirgendwo zu Hause sein – nigdzie nie czuć się jak u siebie
Meine Bekannte ist nirgendwo zu Hause, aber sie sucht noch ihren Platz auf der Welt. – Moja znajoma nigdzie nie czuje się jak u siebie w domu, ale szuka jeszcze swojego miejsca na świecie.
ins Haus liefern – dostarczyć do domu
Die Post liefert die Pakete ins Haus. – Poczta dostarcza paczki do domu.
Możliwa jest także opcja „im Haus“ oraz „ins Haus“, lecz bardziej w znaczeniu samego domu jako budynku.
Wyobraźmy sobie, że dwie osoby, np. Paul i Michael, stoją przed domem, a trzecia – Emil – jest w środku.
Paul pyta Michaela: „Wo ist denn Emil”? – Gdzież jest Emil?
Michael odpowiada: „Er ist jetzt im Haus“ (Czyli jest w domu, w budynku – niekoniecznie w swoim domu. „Zu Hause” oznaczałoby, że jest on u siebie w domu)
Paul i Michael postanawiają wtedy wejść do domu, aby porozmawiać z Emilem. Mają na myśli wejście do domu jako do budynku, więc powiedzą:
„Gehen wir ins Haus?” (nie powiedzą więc „nach Hause”)
ins Haus gehen / kommen – iść / przychodzić do domu
Inne przykłady:
Es war schön, im Garten zu sitzen, aber jetzt gehe ich ins Haus. – Było ładnie siedzieć w ogrodzie, ale teraz idę do domu.
Warum stehst du im Regen? Komm doch ins Haus! – Dlaczego stoisz w deszczu? Wejdź no do domu!
aus dem Haus gehen – wyjść z domu
Ich gehe aus dem Haus um 8:30 Uhr. – Wychodzę z domu o 8:30.
Dzisiaj w serii „Niemiecki w 5 minut” (wszystkie posty tutaj) mam dla Was post o często błędnie używanych czasownikach „heiraten” i „kommunizieren”. Post ten jest małą częścią mojego kursu online „Pułapki językowe”, który rusza już 2 marca. W dniach 2-20 marca będziesz mieć możliwość nauczenia się, jak unikać często popełnianych błędów. Kurs jest przeznaczony przede wszystkim dla osób na poziomach A2-B1.
Tutaj możesz zapisać się na listę zainteresowanych kursem:
Dzisiaj przygotowałam dla Was kolejny wpis z serii „niemiecki w pracy”, wszystkie znajdziecie tutaj, natomiast wpis ze słownictwem z odcinka numer 1 serii „Typisch!?” przygotowanej przez Goethe-Institut znajduje się tutaj
Link do odcinka „Am ersten Tag” serii „Typisch!?” przygotowanej przez Goethe-Institut:
Hier ist Ihre Laufliste für den ersten Tag. – Tutaj jest pana lista spraw do załatwienia na pierwszy dzień.
das Stockwerk – piętro
der Ansprechpartner – osoba kontaktowa
erledigen – załatwiać
„Auch aus Steinen, die einem in den Weg gelegt werden, kann man Schönes bauen”. – Także z kłód, które są komuś rzucane pod nogi, można zbudować coś pięknego.
ZWROT: jemandem Steine in den Weg legen – rzucać komuś kłody pod nogi
einen Dienstausweis bekommen – dostać legitymację służbową
Bitte nicht verlieren! – Proszę nie zgubić!
„Die Laufliste ist stressig. Die hat mich am ersten Tag auch geschafft”. – Lista spraw jest stresująca. Pierwszego dnia też mnie zaabsorbowała.
UWAGA! Język potoczny – pojawia się „die” zamiast „sie”: Sie hat mich am ersten Tag auch geschafft.
verschlossen – zamknięte
Wir duzen uns hier. – Tutaj mówimy sobie na ty.
eine Karte freischalten – odblokować kartę
wahrscheinlich – prawdopodobnie
der Trainee – pracownik szkolący się (poznający firmę)
Tak jak już obiecałam we wpisie z planami tutaj podsumowaniem wraca seria „Niemiecki w 5 minut” (wszystkie posty z tej serii tutaj). Nowy post z serii będzie ukazywał się 2 razy w miesiącu. Dzisiaj będzie o tym, jak po niemiecku opisać, jakim środkiem transportu podróżujemy i dlaczego za pomocą przyimka mit 🙂
Na samym dole znajdziesz PDF do pobrania 🙂
Jak opisać po niemiecku, jakim środkiem transportu podróżujemy?
W tym celu należy użyć przyimka mit, którego jedną z funkcji jest zastępowanie polskiego narzędnika.
Narzędnik jest to przypadek, którego nie ma w języku niemieckim. Odpowiada on na pytania „kim? czym?”.
W języku niemieckim możemy zastąpić go przyimek mit, który łączy się z celownikiem (Dativ), np.:
Ich esse mit der Gabel und mit dem Messer. – Jem widelcem i nożem.
Das Kind spielt mit dem Ball. – Dziecko bawi się piłką.
Podobnie jest ze środkami transportu. Przypomnijmy je sobie:
der Zug – pociąg
der Bus – autobus
der Wagen / das Auto – samochód
der Roller – hulajnoga
der E-Roller (der Elektro-Roller) – hulajnoga elektryczna
die Bahn – kolej
die U-Bahn (Untergrundbahn) – metro
die S-Bahn (Schnellbahn) – szybka kolej miejska
die Straßenbahn / die Tram (w Szwajcarii) – tramwaj
die Fähre – prom
das Flugzeug – samolot
das Fahrrad / das Velo (w Szwajcarii) – rower
das E-Bike (das Elektrofahrrad) – rower elektryczny
das Schiff – statek
das Boot – łódź
Jeśli chcemy po niemiecku powiedzieć, że jedziemy czymś używamy właśnie przyimka mit:
mit dem Zug fahren – jechać pociągiem
mit der Bahn reisen – podróżować koleją
mit dem Flugzeug reisen – podróżować samolotem
mit dem Schiff fahren – płynąć statkiem (nie używa się czasownika schwimmen)
Jednak:
Rad fahren / radeln – jeździć rowerem
Można powiedzieć też: mit dem Fahrrad fahren
Zauważ różnicę:
Ich fahre mit dem Auto. – Jadę samochodem. (niekoniecznie prowadzę)
