W jakiej kolejności układać okoliczniki w zdaniu? Często ktoś mnie pyta, co powinno w zdaniu znajdować się najpierw: czas czy miejsce. Jest na to bardzo prosta reguła pod nazwą tekamolo. Wyjaśniam ją w ramach serii „Niemiecki w 5 minut” – wszystkie posty z serii znajdziecie tutaj
te – temporal (wann?) – czas
ka – kausal (warum? Aus welchem Grund?) – powód
mo – modal (wie? Auf welche Art und Weise?) – sposób
lo – lokal (wo?) – miejsce
Przykłady:
Er
lebt
seit 4 Jahren
glücklich
in England.
podmiot
orzeczenie
czas
sposób
miejsce
Vor 2 Monaten
bin
ich
wegen meiner Krankheit
ans Meer
gezogen.
Czas – zdanie rozpoczęte od okolicznika, pozostałe elementy układamy według reguły
Kiedy prowadzę lekcje przez komunikatory internetowe, zdarza mi się obserwować u moich uczniów niepewność w witaniu i żegnaniu się na kursie. Co powiedzieć po niemiecku na powitanie i na pożegnanie?
Jak więc to zrobić? Poniższe zwroty przydadzą się Wam wielu sytuacjach:
Tak można ładnie się przywitać:
Wie geht es dir / Ihnen? – Co słychać u ciebie / pani/pana?
Wie läuft’s? – Jak leci?
Was macht die Arbeit? – Co słychać w pracy?
Wie geht es deiner / Ihrer Familie? – Co słychać u twojej / pani/pana rodziny?
Wie geht es deinem / Ihrem Kind? – Co słychać u twojego / pani/pana dziecka?
Wie geht es deinen / Ihren Kindern? – Co słychać u twoich / pani/pana dzieci?
Wie war dein / Ihr Wochenende? – Jaki był twój / pani/pana weekend?
Wie war die letzte Woche? – Jaki był ostatni tydzień?
Was hast du / haben Sie so gemacht? – Co porabiałeś? / Co pan/pani porabiał(a)?
A to można powiedzieć na pożegnanie:
Ich danke dir / Ihnen für die Stunde (Deutschstunde) / für den Kurs. – Dziękuję tobie / pani/panu za lekcję (lekcję niemieckiego) / za kurs.
Danke für alle Tipps von heute. – Dziękuję za wszystkie wskazówki z dzisiaj.
Ich bedanke mich bei dir / bei Ihnen. – Dziękuję ci / pani/panu.
Bis zum nächsten Mal! – Do następnego razu!
Bis zur nächsten Stunde! – Do następnej lekcji!
Mach’s gut! – Trzymaj się!
Machen Sie es gut! – Niech się pan/pani trzyma!
Ich wünsche dir / Ihnen… – Życzę tobie / pani/panu:
– einen schönen Tag / Nachmittag / Abend / Urlaub – miłego dnia / popołudnia / wieczoru / urlopu
– eine schöne Woche – miłego tygodnia
– ein schönes Wochenende – miłego weekendu
– viel Spaß – dobrej zabawy
– viel Erfolg – powodzenia
9) Wir sehen uns am Montag / nächste Woche. – Widzimy się w poniedziałek / w następnym tygodniu.
10) Wir hören uns am Montag / nächste Woche. – Słyszymy się w poniedziałek / w następnym tygodniu.
W serii „Niemiecki w 5 minut” (wszystkie posty tutaj) czas na słówko „oder”. Niedawno ktoś mnie o nie zapytał, więc tutaj postanowiłam omówić ten temat.
Dlaczego słówko oder czasami występuje na końcu zdania?
Słówko oder nie oznacza tylko lub/albo. Bardzo często występuje na końcu zdania. Zobaczmy, co wtedy oznacza:
Das schmeckt gut, oder? – To jest smaczne, prawda?
Kończąc w ten sposób pytanie, szukamy potwierdzenia dla swoich słów.
Du wohnst hier, oder? – Ty mieszkasz tutaj, czy nie?
Można użyć również nicht wahr:
Das Wetter ist schön, nicht wahr? – Pogoda jest ładna, czyż nie?
Der Ausblick ist herrlich, nicht wahr? – Widok jest wspaniały, czyż nie?
Kończąc wypowiedź za pomocą oder lub nicht wahr skłaniamy rozmówcę do reakcji 🙂
Wracam do serii „Niemiecki w 5 minut” (wszystkie posty tutaj). Ostatnio przez problemy zdrowotne niestety została przeze mnie zaniedbana, ale mam nadzieję, że teraz znowu będzie się ukazywać bez żadnych przeszkód w każdy wtorek.
Grafiki, które tutaj widzicie, pochodzą z mojego Instagrama. Mam nadzieję, że obserwujecie mnie tam 🙂 Nazwa profilu to: niemieckipoludzku
Na samym dole jak zawsze znajdziecie do pobrania plik pdf 🙂
Zasada ADUSO – szyk prosty
Szyk prosty obowiązuje po następujących spójnikach:
A – aber
D – denn
U – und
S – sondern
O – oder
Co to jest „szyk prosty”?
Szyk prosty oznacza, że po spójniku występuje najpierw podmiot, a potem orzeczenie.
W serii „Niemiecki w 5 minut” (wszystkie posty tutaj) czas na kolejny temat ze słownictwem potrzebnym, aby reagować w trudnych sytuacjach. Czasami ktoś szuka zaczepki i widać, że chce się pokłócić. Co można wtedy powiedzieć?
Poniższe zwroty są malutką częścią 19-ego modułu mojego kursu online „Szkoła płynnego mówienia B1/B2”, który odbył się w dniach 10-30 czerwca 2019. Kolejna edycja kursu odbędzie się we wrześniu.
Czasownik streiten ma dwie rekcje i również dwa inne znaczenia:
mit jemandem um (Akk.) etwas streiten – sprzeczać się z kimś o coś
mit jemandem über etwas streiten – rozprawiać z kimś o czymś
Die Kinder streiten um das Spielzeug. – Dzieci sprzeczają się (kłócą się) o zabawkę.
Warum streitet ihr über die Angelegenheit? – Dlaczego rozprawiacie o tej sprawie?
Kiedy czasownik streiten jest zwrotny, a kiedy nie? Jest malutka różnica w znaczeniu:
mit jemandem um etwas streiten – sprzeczać się z kimś o coś
sich streiten – kłócić się
Co więc powiedzieć, kiedy ktoś szuka zaczepki? Oto przykładowe zwroty:
Lass mich in Ruhe! – Zostaw mnie w spokoju!
Lass mich in Ruhe arbeiten! – Pozwól mi w pracować w spokoju!
Sprechen wir darüber! – Porozmawiajmy o tym!
Lass uns darüber sprechen! – Porozmawiajmy o tym!
Es macht keinen Sinn, zu streiten. – Nie ma sensu się kłócić.
Suchen wir einen Streitschlichter? – Poszukamy mediatora?
Wenn wir weiter um Kleinigkeiten streiten, wird die Arbeit nicht erledigt. – Jeśli dalej będziemy kłócić się o drobnostki, praca nie będzie wykonana.
Kannst du nicht einen Moment warten? Ich kann nicht alles auf einmal machen. – Czy nie możesz poczekać chwili? Nie mogę zrobić wszystkiego naraz.
Warum machst du mir Vorwürfe? Du bist auch nicht perfekt. – Dlaczego robisz mi wyrzuty? Ty też nie jesteś doskonały.
Ein Streit hilft uns nicht. – Kłótnia nam nie pomoże.
Warum machst du aus einer Mücke einen Elefanten? – Dlaczego robisz z igły widły?
Ich habe doch nur einen kleinen Fehler gemacht. Davon geht die Welt nicht unter. – Popełniłam przecież tylko mały błąd. Od tego świat się nie zawali.
Ich lasse mich nicht provozieren. – Nie dam się sprowokować.
Od wydawnictwa Edgard otrzymałam dwa egzemplarze jednego z ich najnowszych podręczników, „Niemiecki w obrazkach A1-A2”. Są one do wygrania w konkursie.
Najpierw jednak kilka informacji o podręczniku, tak opisuje go wydawnictwo:
Niemiecki w obrazkach to książka dla osób początkujących, którym zależy na szybkiej nauce najpotrzebniejszych słówek w języku niemieckim. Wykorzystanie metody wizualnej gwarantuje szybkie przyswajanie nowego materiału i naukę na podstawie skojarzeń. W materiałach znajdują się również wyjaśnienia najważniejszych zagadnień gramatycznych oraz wskazówki odnośnie poprawnej wymowy. Za sprawdzian wiedzy posłużą ćwiczenia, których rozwiązania można sprawdzić z kluczem odpowiedzi.
Poznaj 1000 najważniejszych słów, które umożliwią Ci bezproblemową komunikację. W każdym rozdziale znajdziesz nowy zestaw pojęć dotyczących bieżących tematów życia codziennego m.in. dom, zakupy, praca, podróże i transport.
Niemiecki w obrazkach to:
materiał na poziomie początkującym A1-A2
1000 słówek z ilustracjami
nauka metodą wizualną, wykorzystującą skojarzenia
podstawy gramatyki i fonetyki
wyjaśnienia poprawnej wymowy
ćwiczenia z kluczem odpowiedzi
Co ja myślę?
Podoba mi się idea podręcznika – coś dla wzrokowców, a bardzo dużo osób uczy się wizualnie. Do tego rozmówki i mnóstwo ćwiczeń.
Bardzo ciekawe i praktyczne jest to, że większość ćwiczeń również została opracowana „pod wzrokowców”. Mamy więc ćwiczenia, w których trzeba podpisać obrazki albo takie, w których musimy wpisać brakujące słowo, a podpowiedzią jest obrazek.
Przykładowe strony z podręcznika:
W podręczniku omówione są następujące tematy:
Pierwsze kontakty
Rodzina
Wygląd i charakter
Czynności codzienne
Dom
Jedzenie i restauracja
Ciało i zdrowie
Ubrania
Zakupy
Edukacja
Praca
Sport i hobby
Podróże i transport
Pogoda i natura
Czas i liczby
Są to więc tematy odpowiadające tematyce na poziomach A1-A2. Podręcznik zawiera odpowiedzi do ćwiczeń oraz słowniczek.
Książkę można kupić np. w sklepie internetowym wydawnictwa:
Co powiedzieć, kiedy ktoś nas w jakiś sposób obraża?
Zwroty są malutką częścią modułu 4 mojego kursu „Szkoła płynnego mówienia B1/B2”, który rozpoczął się 10 czerwca. Tam temat został bardzo rozbudowany.
Kolejna edycja kursu odbędzie się w październiku.
Warum beleidigst du mich? – Dlaczego mnie obrażasz?
Warum machst du das? Geht es dir besser, wenn du über mich lachst? – Dlaczego to robisz? Masz się lepiej, kiedy się ze mnie śmiejesz?
Ich weiß nicht, ob du weißt, dass deine Worte mich beleidigen. – Nie wiem, czy wiesz, że twoje słowa mnie obrażają.
Ich lasse mich so nicht behandeln. – Nie pozwolę tak się traktować.
Das lasse ich mir nicht gefallen. – Nie pozwolę sobie na to.
Deine Worte sind unangebracht. – Twoje słowa są niestosowne.
Ich möchte, dass du damit aufhörst. – Chciałabym, żebyś przestał.
Hör auf! – Przestań!
Hör endlich auf! – Przestań w końcu!
Hör auf, mich zu beleidigen! – Przestań mnie obrażać!
Hör auf, mich so zu behandeln! – Przestań tak mnie traktować!
Du bist etwas zu weit gegangen. – Posunąłeś się trochę za daleko.
Diesmal bist du zu weit gegangen. – Tym razem posunąłeś się za daleko.
Nicht in diesem Ton! – Nie tym tonem!
Sprich nicht so mit mir! – Nie mów tak do mnie!
Lass diese ewige Hänselei! – Skończ z tym ciągłym wyśmiewaniem!
Dein Verhalten ist an der Grenze zu sexueller Belästigung. – Twoje zachowanie jest na granicy molestowania seksualnego.
Kiedy pracowałam w Niemczech, zdarzyło się, że zaczęłam nową pracę. Ze wszystkim zapoznać miała mnie pewna dziewczyna, która chyba chciała pokazać, że to jest jej teren. Bardzo źle mnie traktowała, dzwoniła do mnie z pretensjami poza godzinami pracy i ciągle znajdowałam kartki, na których było napisane, co tym razem zrobiłam źle. Potem jednak okazała się być w porządku, polubiłyśmy się i do dzisiaj mamy kontakt.
Dlaczego wtedy nie zareagowałam? Nie wiem, przecież świetnie mówiłam po niemiecku. Może powinnam była powiedzieć jej te słowa:
Du bist ein richtiger Quälgeist! – Jesteś prawdziwą męczyduszą!
Du bist zu weit gegangen. – Posunęłaś się za daleko.
Ich bin nicht so wertlos, ich weiß und kann einiges. – Nie jestem taka bezwartościowa, wiem i umiem trochę.
Du behandelst mich so, als ob ich nichts wüsste. – Traktujesz mnie tak, jakbym nic nie wiedziała.
Ich weiß, dass du hier lange arbeitest, aber ich lerne und brauche Zeit. – Wiem, że długo tutaj pracujesz, ale ja się uczę i potrzebuję czasu.
Ich lasse mich so nicht behandeln. – Nie pozwolę tak się traktować.
Ständig wirfst du mir etwas vor. Mache ich wirklich alles falsch? – Ciągle coś mi zarzucasz. Naprawdę wszystko robię źle?
Co powiedzieć, kiedy nie wiesz, co do Ciebie mówią? Może być wiele powodów, z których kogoś nie rozumiemy. Żeby poradzić sobie z taką sytuacją, warto mieć w głowie zestaw gotowych sformułowań. Komunikacja w języku niemieckim na pewno będzie łatwiejsza, jeśli będziecie znali te zwroty. Przypomnę, że wszystkie posty z serii „Niemiecki w 5 minut” znajdziecie tutaj.
Oto gotowe zwroty:
Ich verstehe nicht. – Nie rozumiem.
Ich verstehe dich / Sie nicht. – Nie rozumiem ciebie / pana/pani.
Ich habe nicht verstanden. – Nie zrozumiałem.
Ich habe dich / Sie nicht verstanden. – Nie zrozumiałem ciebie / pani/pana.
Ich habe rein akustisch nicht verstanden. – Nie zrozumiałem, co powiedziałeś. (to zdanie można powiedzieć do każdego, kiedy coś zakłóca zrozumienie, np. hałas)
Was meinst du? – Co masz na myśli?
Was meinen Sie? – Co ma pan/pani na myśli?
Könntest du wiederholen? – Czy mógłbyś powtórzyć?
Könnten Sie wiederholen? – Czy mógłby Pan/mogłaby Pani powtórzyć?
Könnstest du langsamer sprechen? – Czy mógłbyś mówić wolniej?
Könnten Sie langsamer sprechen? – Czy mógłby Pan/mogłaby Pani mówić wolniej?
Könntest du einfachere Worte benutzen? – Czy mógłbyś używać prostszych słów?
Könnten Sie einfachere Worte benutzen? – Czy mógłby pan/mogłaby Pani używać prostszych słów?
Co powiedzieć, kiedy powiesz coś, czego nie zamierzałaś / zamierzałeś powiedzieć? Kiedy kogoś uraziłaś / uraziłeś? Kiedy mówi się „Entschuldigung”, a kiedy „entschuldige”? W dzisiejszym odcinku serii „Niemiecki w 5 minut” znajdziecie odpowiedzi na te pytania (wszystkie posty z tej serii znajdziecie tutaj).
Więc ans Werk – do dzieła!
Ich meine es gut. – Chcę dobrze.
Ich habe es gut gemeint. – Chciałam / chciałem dobrze.
Czasownik „meinen” oznacza przede wszystkim „sądzić, myśleć, uważać”, np.:
Ich meine, dass er nicht kommt. – Sądzę, że on nie przyjdzie.
Was meinst du? – Co sądzisz?
Ich wollte dich / Sie nicht verletzen. – Nie chciałam ciebie / pana zranić.
Ich entschuldige mich. – Przepraszam.
Czasownik „sich entschuldigen” (przepraszać, usprawiedliwiać się) jest czasownikiem zwrotnym.
Entschuldigung – przepraszam (można powiedzieć do każdego)
Entschuldige – przepraszam (kiedy jesteśmy z kimś na ty)
Entschuldigen Sie – przepraszam (kiedy jesteśmy z kimś na pan/pani)
Zamiast „Entschuldigung” często mówi się „Verzeihung”.
Jeśli czytasz mój blog regularnie, to wiesz, że wraz z kilkoma innymi germanistkami raz na miesiąc organizuję akcję „Zusammen można więcej”. W jej ramach publikujemy posty na wybrany temat. Tu znajdziecie wszystkie posty z serii: zusammen można więcej
W tym tygodniu tematem naszej akcji jest Dzień dziecka. Oto strony pozostałych germanistek:
Wybrałam baśń braci Grimm pt. „Frau Holle” (po polsku „Pani Zima”). Na YouTube można znaleźć mnóstwo słuchowisk i zdydaktyzować tak właściwie każde, ale jak to najlepiej zrobić? Przecież baśnie wcale nie są łatwym materiałem dla uczących się, no chyba że w wersji uproszczonej. Dlatego przygotowałam dla Was słówka pojawiające się w baśni – dzięki nim łatwiej będzie zrozumieć słuchowisko.
A może zacznę od tego, dlaczego trudno jest zrozumieć baśnie. Oto najważniejsze moim zdaniem powody:
Jest w nich dużo archaizmów.
Zdania wcale nie są proste i krótkie. Wręcz przeciwnie – najczęściej są długie i rozbudowane.
Często jest w nich słownictwo z dziedzin, które nie są tematem nr 1 na lekcjach niemieckiego. Pojawiają się nazwy zajęć czy zawodów, które obecnie nie są już na topie.
Tutaj znajdziecie słuchowisko „Frau Holle”:
das Hörspiel – słuchowisko
spinnen (spann, hat gesponnen) – prząść
sich zutragen – zdarzać się
sich bücken – schylać się
schelten (schalt, hat gescholten) – ganić, łajać
unbarmherzig – bezlitosny, niemiłosierny
die Spule – szpulka
die Besinnung – przytomność
der Brotschieber – łopata do wyjmowania chleba z pieca
schütteln – potrząsać
der Haufen – stos, sterta
Acht Guben – być ostrożnym, zwracać uwagę
sich ein Herz fas sen – zdobyć się na odwagę
einwilligen – zgadzać się
sich begeben – udawać się (dokądś)
die Feder – pióro
die Schneeflocke – płatek śniegu
gesotten (od czasownika sieden) – gorący, wrzący (w domyśle: coś ugotowanego)
W serii „Niemiecki w 5 minut” (wszystkie posty tutaj) czas na drugi tekst o okolicznikach czasu. Podawanie dat po niemiecku nie jest takie trudne jak się czasami wydaje, wystarczy znać kilka reguł:
Jak podajemy rok po niemiecku? Są dwie możliwości:
sam rok, bez przyimka, np. 1986 – w 1986 roku
dodajemy „im Jahre”, np. im Jahre 1986 – w 1986 roku
Ich bin 1986 geboren. – Urodziłam się w 1986 roku.
Sie ist im Jahre 1990 geboren. – Ona urodziła się w 1990 roku.
Coraz częściej spotykam się ze stosowaniem „in”, jednak na razie nie zostało to uznane za poprawne.
Jak zapytać o konkretną datę i ją podać?
Der Wievielte ist heute? – Który jest dzisiaj?
W odpowiedzi stosujemy mianownik (Nominativ):
Heute ist der 14. Mai (der vierzehnte Mai).
Można również zapytać:
Den Wievielten haben wir heute? – Którego mamy dzisiaj?
Heute haben wir den 14. Mai (den vierzehnten Mai) à w odpowiedzi stosujemy biernik (Akkusativ), ponieważ czasownik „haben” się z nim łączy.
Jednak kiedy pytamy o to, którego dnia coś się dzieje, stosujemy „an+Dativ”, czyli:
Ich bin am 6. (an dem sechsten) Juli geboren. – Urodziłam się 6 lipca.
Wann ist der Valentinstag? – Kiedy są Walentynki?
Am 14. ( an dem vierzehnten) Februar.
Wann ist der Tag der Deutschen Einheit? – Kiedy jest Dzień Niemieckiej Jedności?
Am 3. ( an dem dritten) Oktober.
Nie zapominajmy o tym, że po liczebnikach porządkowych stawiamy kropkę.
