utworzone przez Magdalena Welter | 30 cze 2018 | Aktualności, Gramatyka, Słownictwo
Niedawno dostałam pytanie, dlaczego w słowie „SchülerInnen” pojawia się w środku duże I oraz jak przetłumaczyć to słowo.
Wspomniane przeze mnie końcówki „Innen”, „(innen)” oraz „-innen” stosowane są do określenia ogółu osób płci męskiej i żeńskiej, czyli:
Możemy powiedzieć „die Schülerinnen und die Schüler“ czyli „uczennice i uczniowie”, za pomocą wymienionych wcześniej końcówek można jednak ująć to krócej:
die SchülerInnen – uczennice i uczniowie
die Schüler/-innen – uczennice i uczniowie
die Schüler(innen) – uczennice i uczniowie
Jeszcze jeden przykład:
die Mitarbeiterinnen und die Mitarbeiter – pracowniczki i pracownicy
die MitarbeiterInnen – pracowniczki i pracownicy
die Mitarbeiter/-innen – pracowniczki i pracownicy
die Mitarbeiter(innen) – pracowniczki i pracownicy
Mam nadzieję, że teraz nie będziecie mieć wątpliwości.
Przypominam, że służę Wam radą co do wątpliwości językowych. Wystarczy napisać do mnie na adres: msurowiec2010@gmail.com
utworzone przez Magdalena Welter | 19 maj 2018 | Aktualności, Czasowniki, Gramatyka, Słownictwo
Dzisiaj czas na czasowniki zawierające „arbeiten”. Omówię dla Was czasowniki z różnymi przedrostkami i przedstawię przykłady.
1. arbeiten – pracować
Proste, no ale napiszę jedno zdanie: Ich arbeite den ganzen Tag.
2. überarbeiten – przerabiać
Der Schriftsteller will den Text noch überarbeiten.
3. einarbeiten – przyuczać
Der neue Mitarbeiter muss erst eingearbeitet werden.
4. verarbeiten – przerabiać, przetwarzać
Gold wird zu Schmuck verarbeitet.
5. bearbeiten – opracowywać, obrabiać, traktować (temat)
Wann wird mein Antrag bearbeitet?
Das Buch wurde für den Film bearbeitet.
Wann bearbeiten wir endlich das Thema?
6. abarbeiten – odpracować, odrabiać
Jetzt muss ich mein Pensum abarbeiten.
7. vorarbeiten – wykonywać pracę naprzód
Wenn ich am Freitag vorarbeite, kann ich am Montag einen freien Tag haben.
8. nacharbeiten – odrabiać, odpracowywać (zaległą pracę)
Zu einem späteren Zeitpunkt müssen wir die freien Tage nacharbeiten.
utworzone przez Magdalena Welter | 16 maj 2018 | Gramatyka, zagadki językowe
Kilka dni temu na Facebooku pojawiła się następująca zagadka językowa:
I odpowiedź:
Dlaczego odpowiedź B jest prawidłowa?
Chodzi tutaj o tzw. „substantivierte Adjektive”. Już wyjaśniam 🙂
Rodzaj męski:
Nominativ: der Angestellte
Genitiv: des Angestellten
Dativ: dem Angestellten
Akkusativ: den Angestellten
Rodzaj żeński:
Nominativ: die Angestellte
Genitiv: der Angestellten
Dativ: der Angestellten
Akkusativ: die Angestellte
Jak możemy zauważyć, końcówki odmiany tych rzeczowników pokrywają się z końcówkami odmiany przymiotnika. To „zjawisko” to przymiotnikowa odmiana innych części mowy.
Słowo „der Angestellte” pochodzi od „angestellt”. Inne przykłady: der Beamte, der Arme, der Bekannte, der Verwandte.
Również w liczbie mnogiej mamy końcówki odmiany odpowiadające końcówkom przymiotnika po rodzajniku określonym:
Nominativ: die Angestellten
Genitiv: der Angestellten
Dativ: den Angestellten
Akkusativ: die Angestellten
Po rodzajniku nieokreślonym musimy również zachować odpowiednie końcówki.
Odmiana dla rodzaju męskiego liczby pojedynczej:
Nominativ: ein Beamter
Genitiv: eines Beamten
Dativ: einem Beamten
Akkusativ: einen Beamten
I liczba mnoga (bez rodzajnika, gdyż w liczbie mnogiej rodzajnik nieokreślony nie istnieje):
Nominativ: Beamte
Genitiv: Beamter
Dativ: Beamten
Akkusativ: Beamte
utworzone przez Magdalena Welter | 13 kwi 2018 | Czasowniki, Gramatyka, Słowa i konteksty, Słownictwo
Czasownik „gehören” często jest błędnie używany. Uczący się często nie są pewni, czy użyć „zu” czy nie. Więc jak to jest?
Czasownik ten oznacza „należeć”, jednak w dwóch kontekstach:
- Mówi on o własności, o posiadaniu czegoś:
Das Buch gehört mir. – Książka należy do mnie.
Wem gehört das Auto? – Do kogo należy samochód?
Der Hund gehört ihm. – Pies należy do niego.
Jak widzimy, występuje tutaj dopełnienie w celowniku (Dativ). Jest więc inaczej niż po polsku, po niemiecku nie potrzebujemy przyimka „do”.
- Mówi on o przynależności do danej grupy, do całości:
Polen gehört zur Europäischen Union. – Polska należy do Unii Europejskiej. (UE jest grupą, organizacją, więc nie chodzi tutaj o własność, lecz o przynależność)
Sie gehört zu netten Menschen. – Ona należy do miłych ludzi. („mili ludzie“ to grupa, a ona jest częścią tej grupy. Pomijając przyimek „zu”, wyszłoby na to, że „ona jest własnością miłych ludzi”)
Dieser Wein gehört zu den besten. – To wino należy do najlepszych.
Czy macie pytania odnośnie tych dwóch znaczeń?
utworzone przez Magdalena Welter | 6 lut 2018 | Gramatyka, zagadki językowe
Wczoraj zamieściłam na Facebooku kolejne pytanie z serii „zagadki językowe”:
Natomiast dzisiaj pojawiła się odpowiedź:
Wyjaśnienia do zagadek językowych na Facebooku znajdziecie pod etykietą „zagadki językowe”:
Zagadki językowe
Dlaczego prawidłowa jest odpowiedź B, chociaż przecież uczymy się, że w czasie Perfekt używamy czasownika „fahren” wraz z czasownikiem posiłkowym „sein”?
Owszem, tak jest, ale dopóki nie używamy dopełnienia w bierniku.
W zdaniu „Er hat mich nach Hause gefahren“ występuje dopełnienie w bierniku. Jest nim „mich” (on odwiózł mnie do domu. „Mich”, czyli kogo, co?).
Podam Wam więcej przykładów:
- mit dem Auto fahren – jechać samochodem
Ich bin mit dem Auto nach Deutschland gefahren. – Pojechałam samochodem do Niemiec.
das Auto fahren – prowadzić samochód
Dopełnieniem w bierniku jest „das Auto”, więc w czasie Perfekt powiemy:
Ich habe das Auto gefahren. – Prowadziłam samochód.
- mit dem Flugzeug fliegen – lecieć samolotem
Wohin bist du dieses Jahr mit dem Flugzeug geflogen? – Dokąd poleciałeś w tym roku samolotem?
das Flugzeug fliegen – prowadzić samolot
Dopełnieniem w bierniku jest „das Flugzeug”.
Der Pilot hat 3 Stunden das Flugzeug geflogen. – Pilot prowadził samolot przez 3 godziny.
- schnell laufen – szybko biegać
Sie ist sehr schnell nach Hause gelaufen. – Ona bardzo szybko pobiegła do domu.
einen Rekord laufen – ustanowić rekord w bieganiu
einen Rekord – dopełnienie w bierniku
Sie hat einen Rekord gelaufen. – Ona ustanowiła rekord w bieganiu.
W tym wypadku często mówi się również: Sie ist einen Rekord gelaufen.
- in/an der Sonne schmelzen – topić się w słońcu
Der Schnee ist in der Sonne geschmolzen. – Śnieg roztopił się w słońcu.
den Schnee schmelzen – roztopić śnieg
den Schnee – dopełnienie w bierniku
Die Sonne hat den Schnee geschmolzen. – Słońce roztopiło śnieg.
utworzone przez Magdalena Welter | 5 lut 2018 | Gramatyka, zagadki językowe
Ostatnio zamieściłam na Facebooku następujące pytanie:
Wczoraj ukazała się odpowiedź:
Biernik (Akkusativ) będę oznaczać na niebiesko, celownik (Dativ) na czerwono.
Dlaczego odpowiedź B jest prawidłowa? Przyjrzyjmy się temu zdaniu:
Ich gebe meiner Mutter Blumen. – Daję mojej mamie kwiaty.
Widoczne są tutaj dopełnienia rzeczownikowe w celowniku (Dativ) i bierniku (Akkusativ):
meiner Mutter –> wem? (komu daję kwiaty? – celownik)
Blumen –> wen? was? (kogo, co daję? – biernik)
Co dzieje się, kiedy dopełnienia rzeczownikowe chcemy zastąpić zaimkami osobowymi?
Musimy pamiętać o tym, że stosując dwa zaimki osobowe, dopełnienie zaimkowe w bierniku występuje przed dopełnieniem w celowniku. Stąd przekształcone zdanie wygląda następująco:
Ich gebe sie ihr (daję je jej), gdzie:
sie – Blumen
ihr – meiner Mutter
Dodam jeszcze, że biernik występuje przed celownikiem, kiedy stosujemy zaimek osobowy w bierniku:
Ich gebe meiner Mutter Blumen. –> Ich gebe sie meiner Mutter. (meiner Mutter jest dopełnieniem rzeczownikowym w celowniku)
tłumaczenie: Daję mojej mamie kwiaty –> Daję je mojej mamie.
Co dzieje się, kiedy używamy zaimka osobowego w celowniku? Wtedy kolejność dopełnień pozostaje taka sama jak w zdaniu początkowym:
Ich gebe meiner Mutter Blumen. –> Ich gebe ihr Blumen. (Blumen jest dopełnieniem rzeczownikowym w bierniku)
tłumaczenie: Daję mojej mamie kwiaty. –> Daję jej kwiaty.
utworzone przez Magdalena Welter | 23 sty 2018 | Aktualności, Gramatyka, zagadki językowe
Wczoraj zamieściłam na Facebooku następującą zagadkę językową:
Dzisiaj pojawiła się odpowiedź:
Odpowiedź „auf das Bett” jest prawidłowa, ponieważ na pytanie „wohin?” odpowiada biernik (Akkusativ). Dodatkowo biernik związany jest z ruchem. Kiedy coś dokądś kładę, to wykonuję ruch.
Przypominam odmianę rodzajników określonych i nieokreślonych w bierniku:
M – den / einen
F – die / eine
N – das / ein
PL – die / –
Odpowiadając na pytanie „wohin?”, które jest związane z ruchem, używamy biernika. Dla uczniów często jest to trudne, bo często nasuwa się pytanie „Gdzie idziesz?”, „Gdzie siadamy?”, „Gdzie mam to postawić?” (mylące, ponieważ na pytanie „gdzie?” w języku niemieckim odpowiada celownik). Jednak czasowniki „iść”, „siadać”, „postawić” są związane z ruchem i musimy się tu przestawić na myślenie po niemiecku, na odpowiadanie na pytanie „dokąd?”
Przygotowałam dla Was trochę przykladów:
Kannst du ans Telefon gehen? – Możesz podejść do telefonu? (an das Telefon)
Setzen wir uns an den Tisch! – Usiądźmy do stołu!
Gehst du auf das Fest? – Idziemy na uroczystość?
Fahren wir aufs Land! – Pojedźmy na wieś! (auf das Land)
Stell den Koffer hinter das Sofa! – Postaw walizkę za sofę!
Das Buch ist hinter das Regal gefallen. – Książka wpadła za regał.
Bald fahre ich ins Ausland. – Wkrótce jadę zagranicę. (in das Ausland)
Er stellt den Schrank neben das Sofa. – On stawia szafę obok sofy.
Ich hänge die Lampe über den Tisch. – Wieszam lampę nad stół.
Der Hund hat sich unter den Tisch gelegt. – Pies położył się pod stół.
Der Tisch kommt vor das Sofa. – Stół stanie przed sofą.
Setz dich zwischen mich und meinen Bruder! – Usiądź między mną a moim bratem!
Akkusativ zaznaczyłam pogrubioną czcionką.
Dodam jeszcze, że przyimki, które pojawiły się w powyższych zdaniach (an, auf, hinter, in, neben, über, unter, vor, zwischen) to tzw. Wechselpräpositionen, które w zależności od zadanego pytania łączą się zarówno z celownikiem („wo?”), jak i z biernikiem („wohin?”).
utworzone przez Magdalena Welter | 19 sty 2018 | Gramatyka, zagadki językowe
Wczoraj zamieściłam na Facebooku następującą zagadkę językową:
Dzisiaj przygotowałam dla Was odpowiedź, dlaczego w zdaniu „Er hat mir gesagt, dass er hat lernen müssen” czasownik odmieniony, czyli „hat” nie występuje na końcu zdania, lecz przed dwoma bezokolicznikami.
Reguła jest następująca: Jeśli w czasie Perfekt czasownik modalny występuje wraz z innym czasownikiem, to w zdaniu podrzędnym czasownik posiłkowy (czyli czasownik odmieniony) występuje przed dwoma bezokolicznikami.
Tutaj kilka przykładów:
Ich habe gefragt, ob er in die Berge hat fahren wollen.
Er hat erwähnt, dass sie die Wohnung haben verkaufen wollen.
Sie hat gemeint, dass ich habe kommen können.
Die Lehrerin hat gesagt, dass wir neue Vokabeln haben lernen müssen.
Należy jednak dodać, że taka konstrukcja jest rzadko spotykana, Niemcy jej unikają. Czasowników modalnych najczęściej używa się w czasie Präteritum, więc lepiej jest powiedzieć:
Ich habe gefragt, ob er in die Berge fahren wollte.
Er hat erwähnt, dass sie die Wohnung verkaufen wollten.
Sie hat gemeint, dass ich kommen konnte.
Die Lehrerin hat gesagt, dass wir neue Vokabeln lernen mussten.
Tak jak wspomniałam, reguła opisana na początku dotyczy sytuacji, kiedy oprócz czasownika modalnego w zdaniu mamy jeszcze drugi czasownik. Jeśli czasownik modalny występuje samodzielnie, to używamy imiesłowu czasu Perfekt:
Ich habe gefragt, ob er das gewollt hat.
Sie hat festgestellt, dass sie dieses Wetter gemocht hat.
Ich habe es gewollt, aber nicht gekonnt.
Warum hast du viel gearbeitet? Weil ich gemusst habe.
Warum bist du nicht ausgegangen? Weil ich nicht gedurft habe.
W tym wypadku również częściej stosowany jest czas Präteritum:
Ich habe gefragt, ob er das wollte.
Sie hat festgestellt, dass sie dieses Wetter mochte.
Ich wollte es, aber konnte nicht.
Warum hast du viel gearbeitet? Weil ich musste.
Warum bist du nicht ausgegangen? Weil ich nicht durfte.
utworzone przez Magdalena Welter | 16 sty 2018 | Aktualności, Gramatyka, zagadki językowe
Dzisiaj przygotowałam dla Was krótki wpis gramatyczny. Temat to zaimki dzierżawcze i przeczenie „kein” bez rzeczownika.
Przedwczoraj na stronie „Niemiecki po ludzku” na Facebooku zamieściłam następujące pytanie:
Dzisiaj zamieściłam odpowiedź:
Dlaczego w zdaniu „Ich habe ein Haus, aber er hat keins“ zaimek „keins“ jest poprawny? Dlaczego nie „kein“? Już wyjaśniam 😊
Dzieje się tak ze względu na to, że w zdaniu tym nie powtarzamy rzeczownika. Można by oczywiście powiedzieć: „Ich habe ein Haus, aber er hat kein Haus“. Tutaj jednak chcemy uniknąć powtarzania rzeczownika.
Reguła jest następująca: jeśli zaimek dzierżawczy, rodzajnik nieokreślony lub przeczenie „kein” występuje bez rzeczownika, to zaimek przyjmuje końcówkę rodzajnika określonego.
Podobnie rzecz wygląda więc z zaimkami dzierżawczymi:
Mianownik w liczbie pojedynczej: meiner – meine – meins
Hast du noch Urlaub? Meiner ging schon zu Ende.
Dein Auto ist so schön wie seins.
Du leihst das Auto meines Vaters. Und ich deins.
Mein Hund bellt nachts. Und deiner?
Ich habe meinen Regenschirm gefunden. Und wo ist ihrer?
Das ist ihr Sohn und da steht unserer.
Wessen Auto steht vorne? Ist es Ihres, Herr Müller?
Ja, es ist meins.
I z rodzajnikami nieokreślonymi:
Hast du einen Stift? Ja, ich habe einen.
Hat sie ein Kind? Ja, sie hat eins.
Suchst du einen Bleistift? Hier ist einer!
I jeszcze kilka przykładów z „kein”:
Hast du einen Hund? Wir haben keinen.
Suchst du ein Messer? Hier sehe ich keins.
Hast du eine Schwester? Ich habe keine.
Jeśli ktoś z Was ma pytania do tego tematu, to można je zadawać w komentarzu lub na Facebooku.
utworzone przez Magdalena Welter | 1 paź 2017 | C1, C2, Gramatyka, Linki i materiały, Materiały do pobrania, Vitamin C
Tak jak obiecałam w ostatnim wpisie z tej serii, na początek zamieszczam rozwiązania do zadania:
Die Ergebnisse hängen von der wirtschaftlichen Situation ab. –> die Abhängigkeit der Ergebnisse von der wirtschaftlichen Situation
Der Chef entlässt manche Mitarbeiter. –> die Entlassung mancher Mitarbeiter durch den Chef
Die Umwelt wird verschmutzt. –> die Verschmutzung der Umwelt / die Umweltverschmutzung
Die Zahl der Opfer hat sich erhöht. –> die Erhöhung der Zahl der Opfer
Teraz czas na kolejne zasady nominalizacji.
8) Zaimek osobowy (Personalpronomen) staje się zaimkiem dzierżawczym (Possessivpronomen):
Sie arbeitet bei BMW. –> ihre Arbeit bei BMW
Du hältst einen Vortrag über die Luftverschmutzung. –> dein Vortrag über die Luftverschmutzung
9) Przysłówki (Adverbien) stają się przymiotnikami (Adjektive):
Es ist wichtig, dass sie rechtzeitig ankommen. –> ihre rechtzeitige Ankunft ist wichtig
Du reagierst emotional. –> deine emotionale Reaktion
10) Dopełnienie w celowniku (Dativergänzung) staje się przydawką przyimkową (Präpositionalattribut):
Die Firma dankt ihren Mitarbeitern für die Zusammenarbeit. –> der Dank der Firma an ihre Mitarbeiter für die Zusammenarbeit
Die Freiwilligen helfen den Opfern des Erdbebens. –> die Hilfe der Freiwilligen für die Opfer des Erdbebens
11) Przy czasownikach nieprzechodnich (intransitive Verben) i zwrotnych (reflexive Verben) podmiot (Subjekt) staje się przydawką dopełniaczową (Genitivattribut):
Meine Schwester dankt ihren Freunden. –> der Dank meiner Schwester an ihre Freunde
Meine Freunde treffen sich auf einen Kaffee. –> das Treffen meiner Freunde auf einen Kaffee
12) Przy połączeniach rzeczownikowo-czasownikowych (Nomen-Verb-Gefüge / Nomen-Verb-Verbindungen) likwidujemy czasownik albo staje się on częścią rzeczownika:
Sie nehmen Abschied von ihrer Familie. –> ihr Abschied von der Familie
Das Gesetz tritt in Kraft. –> das Inkrafttreten des Gesetzes
Das Angebot kommt in Frage. –> das Infragekommen des Angebots
Teraz znowu mam dla Was małe zadanie, którego rozwiązanie pojawi się w kolejnej części cyklu:
Sie kauft immer bei Lidl ein.
Das Flugzeug fliegt zu spät ab.
Sie haben einen Kompromiss geschlossen.
Martin interessiert sich für Politik.
Post ten możesz pobrać w formacie pdf:
Nominalizacja 2
Źródła:
utworzone przez Magdalena Welter | 17 wrz 2017 | C1, C2, Gramatyka, Linki i materiały, Materiały do pobrania, Vitamin C
Dzisiaj kilka słów o nominalizacji, która polega na przekształceniu czasownika w rzeczownik – czasownik zyskuje cechy rzeczownikowe. W języku polskim nominalizacja jest stosowana częściej niż w niemieckim.
Verbalstil stosowany jest w języku mówionym i tekstach narracyjnych, Nominalstil w tekstach fachowych i specjalistycznych.
Co należy zrobić, aby zamienić styl czasownikowy na rzeczownikowy?
- Dopełnienie w bierniku lub celowniku (Akkusativ- oder Dativergänzung) staje się przydawką przysłówkową (Präpositionalattribut):
Die Forschung unterscheidet dabei den Spracherwerb und das Sprachenlernen –> In der Forschung gibt es eine Unterscheidung zwischen Spracherwerb und Sprachenlernen.
- Dopełnienie w bierniku (Akkusativergänzung) w stronie czynnej (Aktiv) lub podmiot w stronie biernej (Passiv) staje się przydawką dopełniaczową (Genitivattribut):
Man lockert den Kündigungsschutz. / Der Kündigungsschutz wird gelockert. –> die Lockerung des Kündigungsschutzes
- Jeśli rzeczownik dopełnienia w bierniku (Akkusativergänzung) posiada rodzajnik (Artikel) lub przydawkę (Attribut), w nominalizacji stosujemy dopełniacz (Genitiv):
Man beschäftigt neue Mitarbeiter. –> die Beschäftigung neuer Mitarbeiter
- Natomiast jeśli rzeczownik nie posiada rodzajnika ani przydawki, stosujemy formę zastępczą z von:
Man beschäftigt Mitarbeiter. –> die Beschäftigung von Mitarbeitern
- Przy zamianie ze strony biernej (Passiv) na czynną (Aktiv) sprawcę czynności (Täter) – podanego za pomocą przyimka „von” – podajemy za pomocą przyimka „durch”:
Die Mitarbeiter werden vom Betriebsleiter über die geänderten Überstundenregelungen unterrichtet. –> Die Unterrichtung der Mitarbeiter über die geänderten Überstundenregelungen durch den Betriebsleiter.
- Z czasowników nieprzechodnich lub zwrotnych (intransitive und refelexive Verben) tworzymy przydawkę dopełniaczową (Genitivattribut):
Daher nimmt man an, dass sich das Sprachvermögen verbessert, wenn… –> Es besteht die Annahme, dass eine Verbesserung des Sprachvermögens mit…
- Dopełnienie przyimkowe (Präpositionalergänzung) staje się przydawką przyimkową (Präpositionalattribut):
…wenn sie dabei von den Normen der Muttersprache abweichen. –> Abweichungen von den Normen der Muttersprache sind dabei…
A teraz Ty spróbuj znominalizować następujące zdania:
Die Ergebnisse hängen von der wirtschaftlichen Situation ab.
Der Chef entlässt manche Mitarbeiter.
Die Umwelt wird verschmutzt.
Die Zahl der Opfer hat sich erhöht.
W następnej części serii „Vitamin C“ znajdziesz odpowiedź 😊
Post ten możesz pobrać w formacie pdf:
Nominalizacja 1
Źródła:
utworzone przez Magdalena Welter | 20 paź 2016 | Gramatyka, przyimki, Słownictwo
Przyimek „minus” może łączyć się z biernikiem (der Akkusativ), celownikiem (der Dativ) lub dopełniaczem (der Genitiv). Najczęściej występuje z biernikiem.
der Betrag minus die Abzüge – kwota minus opłaty
zwei tausend Euro minus Mehrwertsteuer – dwa tysiące euro minus podatek od wartości dodanej
Miete minus eingezahlten Vorschuss – czynsz minus wpłacona zaliczka
