Przyimki (4): gegen

Przyimki (4): gegen

Przyimek „gegen” łączy się tylko z biernikiem (der Akkusativ). Ma on następujące funkcje:

  1. określa skierowanie się do kogoś, zwrócenie się w kierunku kogoś / czegoś:

sich gegen die Wand drehen – obrócić się do ściany

die Leiter gegen die Mauer lehnen – oprzeć drabinę o mur

  1. określa ruch w przeciwną stronę:

gegen die Strömung – pod prąd / nurt

gegen den Wind rudern – wiosłować pod wiatr

sich gegen etwas stemmen – sprzeciwiać się czemuś

  1. określa sposób, w jaki ruch zorientowany na cel napotyka na coś:

gegen die Tür schlagen – walić w drzwi

gegen die Tür stoßen – kopać w drzwi

jemandem gegen das Bein treten – nadepnąć komuś na nogę

Regen klatscht gegen die Fenster – deszcz stuka w okna

gegen einen Baum prallen – uderzyć w drzewo (mit dem Auto)

gegen die Sonne schauen – patrzeć pod słońce

etwas gegen das Licht halten – trzymać coś pod światło

  1. określa przeciwdziałanie czemuś, zwalczanie czegoś, przeciwstawianie się czemuś:

der Kampf gegen den Hunger – walka przeciw głodowi

etwas gegen die Armut tun – zrobić coś przeciw biedzie

gegen die Politik der Regierung protestieren – protestować przeciw polityce rządu

sich gegen jemanden auflehnen – sprzeciwiać się komuś

ein Mittel gegen Hautausschlag – środek przeciw wysypce

eine Impfung gegen Grippe – szczepionka przeciw grypie

  1. określa sprzeczność, stanie na przeszkodzie, bycie sprzecznym:

etwas ist gegen die Vereinbarung – coś jest wbrew ustaleniu

gegen alle Vernunft – wbrew wszelkiemu rozsądkowi

gegen alle Erwartungen – wbrew wszelkim oczekiwaniom

gegen meinen Willen – wbrew mojej woli

gegen das Gesetz – niezgodne z prawem

  1. określa działanie osób ukierunkowane przeciwko sobie:

gegen jemanden spielen – grać przeciwko komuś

gegen jemanden siegen – zwyciężyć nad kimś

  1. określa pewnego rodzaju stosunek do kogoś lub czegoś:

freundlich gegen jemanden sein – być przyjaznym w stosunku do kogoś

abweisend gegen jemanden sein – być nieprzychylnym do kogoś

sich schlecht gegen jemanden benehmen – zachować się źle w stosunku do kogoś

etwas gegen jemanden haben – mieć coś przeciwko komuś

Hast du etwas gegen mich? – Masz coś przeciwko mnie?

gegen etwas sein – być przeciwko czemuś

Ich bin gegen diese Regel. – Jestem przeciwko tej zasadzie.

  1. jest pomocny w porównaniach, w określeniu stosunku:

heute gegen früher – dzisiaj w porównaniu do kiedyś

Heute gegen früher bin ich viel glücklicher. – Dzisiaj jestem o wiele bardziej szczęśliwa w porównaniu do kiedyś.

Gegen sie ist er viel erfahrener. – On jest o wiele bardziej doświadczony od niej.

  1. oznacza otrzymanie czegoś w zamian za coś:

die Ware gegen Bezahlung liefern – dostarczyć towar za opłatą

gegen Quittung – za pokwitowaniem

gegen Kaution – za kaucją

gegen bar – gotówką

die 20 Euro gegen zwei Zehneuroscheine eintauschen – wymienić 20 euro na 2 banknoty po 10 euro

  1. służy do podania momentu, który może być przekroczony (zarówno w górę, jak i w dół)

gegen 10 Uhr – około 10:00

  1. służy do podania momentu, który nie może być przekroczony:

gegen Abend – około wieczora

gegen Ende des Krieges – koło końca wojny

 

Przyimki (4): gegen

Przyimki (3): für

Przyimek „für” łączy się tylko z biernikiem (der Akkusativ). Sprawia on wiele trudności ze względu na swoje liczne znaczenia. Mam nadzieję, że tym postem rozwieję wątpliwości.

  1. służy on do podania celu, korzyści:

für bessere Verhältnisse kämpfen – walczyć o lepsze warunki

  1. oznacza, że coś dzieje się na korzyść osoby / rzeczy:

für etwas sein – być za czymś

für eine neue Regierung sein – być za nowym rządem

  1. służy do podania określenia, przynależności, przyporządkowania

eine Sendung für Kinder – program dla dzieci

für jemanden – dla kogoś

ein Geschenk für euch – prezent dla was

für jemanden bestimmt sein – być przeznaczonym dla kogoś

eine Spende für die Stiftung – datek dla fundacji

für jemanden gelten – obowiązywać kogoś, np. „Diese Vorgaben gelten für alle” – te wytyczne obowiązują wszystkich

für etwas keine Garantie übernehmen – nie przejmować gwarancji na coś

jemanden für sich einnehmen – zjednać sobie kogoś

für sich – za / dla siebie

für sich leben, wohnen

das ist nichts für mich – to nie dla mnie

4. oznacza środek, sposób na coś:

ein Mittel für Erkältung – środek na przeziębienie

für den Hunger – na głód

Das Brot ist am besten für den Hunger. – Na głód najlepszy jest chleb.

ein Schrank für Kleidung – szafa na ubrania

5. służy do podania opinii, oceny

etwas für sinnvoll halten – uważać coś za sensowne

etwas für falsch halten – uważać coś za niewłaściwe

6. służy do podania powodu

sich für etwas entschuldigen – przepraszać za coś

Ich entschuldige mich bei dir für mein Verhalten. – Przepraszam cię za moje zachowanie.

sich für etwas schämen – wstydzić się za coś

Du sollst dich dafür schämen! – Powinieneś się za to wstydzić!

7. służy do podania zastępstwa za coś lub za kogoś

Ich mache das für dich. – Zrobię to za ciebie.

Ich komme für dich zur Arbeit. – Przyjdę za ciebie do pracy.

Vertretung für mich – zastępstwo za mnie

Kannst du für mich einspringen? – Czy możesz mnie zastąpić?

für andere die Arbeit machen – wykonywać pracę za innych

für zwei arbeiten – pracować za dwoje

für jemanden sprechen – wypowiadać się za kogoś

Der Vorsitzende spricht für die ganze Gemeinschaft. – Przewodniczący wypowiada się za całą społeczność.

8. służy do podania świadczenia wzajemnego, równowartości

etwas für 100 Euro kaufen – kupić coś za 100 euro

Wie viel haben Sie für die Wohnung bezahlt? – Ile zapłaciła pani za mieszkanie?

für umsonst – za darmo

nicht für umsonst arbeiten – nie pracować za darmo

für nichts und wieder nichts – na darmo

Ich habe die ganze Arbeit für nichts und wieder nichts gemacht. – Wykonałam całą pracę na darmo.

9. służy do podania stosunku, do porównania:

für sein Alter – jak na swój wiek

Für ihr Alter sieht sie gut aus. – Wygląda dobrze jak na swój wiek.

Für einen Ausländer spricht er sehr gut Englisch. – Mówi po angielsku bardzo dobrze jak na obcokrajowca.

Für meine Arbeit bekam ich zu wenig Geld. – Za moją pracę dostałam za mało pieniędzy.

10. służy do podania okresu czasu

für drei Wochen – na 3 tygodnie

Ich verreise für drei Wochen. – Wyjeżdżam na 3 tygodnie.

Er nimmt Urlaub für 10 Tage. – On bierze urlop na 10 dni.

für immer – na zawsze

für den Fall, dass… – na wypadek, gdyby…

fürs Erste – na razie, chwilowo

11. służy do podania punktu czasowego

Wir haben uns für 10 Uhr verabredet. – Umówiliśmy się na 10.

Ich muss den Text für Freitag schreiben. – Muszę napisać ten tekst do piątku.

Was hast du noch für morgen zu tun? – Co masz jeszcze do roboty na jutro?

12. w połączeniu dwóch rzeczowników służy do określenia następowania jednej rzeczy zaraz za drugą, bez przerwy

Tag für Tag – dzień za dniem

Schritt für Schritt – krok za krokiem

Wort für Wort – słowo za słowem

Stück für Stück – sztuka po sztuce

Jahr für Jahr – rok za rokiem

13. występuje w pytaniach i wykrzyknieniach

was für ein…? – jaki?

Was für eine Stadt ist das? – Co to za miasto?

Was für ein Auto möchtest du kaufen? – Jaki samochód chciałbyś kupić?

Was für ein Tag! – Co za dzień!

Was für ein Einfall! – Co za pomysł!

14. w języku „uczelnianym” często nietłumaczone

Fakultät für Philologie – fakultet filologiczny

Professor für Mathematik – profesor matematyki

Przyimki (4): gegen

Przyimki (2): „ohne”

Dzisiaj czas na przyimek „ohne”. Podobnie jak „durch”, łączy się on tylko z biernikiem (der Akkusativ). „Ohne” jest o tyle łatwym przyimkiem, że ma on jedno znaczenie: „bez”.

  1. „ohne” wyraża, że czegoś nie ma, że coś jest wolne od czegoś:

ohne Geld – bez pieniędzy

ohne Arbeit – bez pracy

ohne jemanden – bez kogoś

Er kann ohne sie nicht leben. – On nie może żyć bez niej.

ohne mein Zutun – bez mojego udziału

ohne mein Wissen – bez mojej wiedzy

ohne Zweifel – bez zwątpienia

Sie haben ohne mein Zutun entschieden. – Oni zdecydowali bez mojego udziału.

ohne Schuld sein – być bez winy

ohne viel Mühe – bez dużego wysiłku

ohne mich! – beze mnie!

ich bin ohne Auto gekommen – jestem bez samochodu

ohne Sprachkenntnisse – bez znajomości języków

ohne schlafen – spać nago

 

  1. „ohne” wyraża brak czegoś będącego (możliwą) częścią danej rzeczy, wykluczenie czegoś

eine Bluse ohne Ärmel – bluzka bez rękawów

ein Topf ohne Deckel – garnek bez pokrywki

eine Wohnung ohne Bad – mieszkanie bez łazienki

ein Preis ohne Mehrwertsteuer – cena bez VAT-u

die Miete ohne Nebenkosten – czynsz bez kosztów dodatkowych

Gewicht ohne Verpackung – waga bez opakowania

ohne Bedienung – bez obsługi

Preis ohne Pfand – cena bez fantu

 

ZWROTY:

nicht (so) ohne sein – nie być nieszkodliwym – coś ma większe znaczenie, niż się wydaje (z czymś nie ma żartów, das ist nicht so ohne – to nie byle co)

Diese Erkältung ist nicht so ohne. – Z tym przeziębieniem nie ma żartów, to nie byle co.

Sie ist nicht so ohne. – Ona nie jest taka głupia.

ohne weiteres – bez trudu, po prostu

 

Jak pewnie zauważyliście, po przyimku „ohne” prawie zawsze występuje rzeczownik bez rodzajnika.

Przyimki (4): gegen

Przyimki (1): durch

Zaczynam dzisiaj serię, w której będę dokładnie omawiać wszystkie przyimki. Trochę to zajmie, ponieważ zamierzam omówić każdy przyimek dokładnie w osobnym poście. Widzę, ile trudności sprawiają przyimki uczącym się niemieckiego, więc stwierdziłam, że warto się nad nimi skupić.

Przyimek „durch” łączy się tylko z biernikiem (der Akkusativ). Ma on znaczenie przestrzenne, modalne, czasowe i często określa również skutek. Zacznijmy więc.

  1. Znaczenie przestrzenne, lokalne:

durch die Tür gehen – przechodzić przez drzwi

durch das Fenster schauen – wyglądać przez okno

etwas durch ein Sieb gießen – przelewać coś przez sitko

durch die Nase atmen – oddychać przez nos

durch die Straßen flanieren – spacerować przez ulice

durch den Park / den Wald / die Stadt bummeln – spacerować po parku / lesie / mieście

durch eine Straße gehen – przechodzić przez ulicę

durch den Fluss waten – brodzić po rzece

quer durch das Tal gehen – pójść w poprzek doliny, np. Der Wanderer ging durch das Tal – Wędrowiec szedł w poprzek doliny

quer durch das Tal gehen – przebiegać wzdłuż doliny, np. Die Brücke geht quer durch das Tal – Most przebiega wzdłuż doliny.

durch das ganze Land reisen – objechać cały kraj

durch den Fluss schwimmen – pływać po rzece

 

  1. Znaczenie modalne (mówiące o sposobie)

„durch” podaje osobę wykonującą czynność, środek, sposób, powód czegoś, np.

etwas durch die Post schicken – wysłać coś przez pocztę

etwas durch den Boten schicken – wysłać coś przez posłańca

sich durch Freunde kennen lernen – poznać się przez przyjaciół

durch Argumente überzeugen – przekonać przez argumenty

durch Fragen – za pomocą pytań

durch das Fernsehen an Popularität gewinnen – zyskać na popularności dzięki telewizji

einen Hund durch eine Spritze einschläfern – uśpić psa poprzez zastrzyk

durch den Rundfunk – przez radio

durch die Benutzung eines Notausgangs – poprzez użycie wyjścia awaryjnego

durch eine harte Arbeit das Ziel erreichen – osiągnąć cel przez ciężką pracę

durch jahrelange Bemühungen – dzięki wieloletnim staraniom

eine Zahl durch eine andere dividieren – podzielić jedną liczbę przez drugą

4:2 = 2 –> vier durch zwei gleich zwei (vier geteilt durch zwei)

„durch” podaje również w stronie biernej nie bezpośredniego wykonawcę czynności, np. „Der Wald wurde durch das Feuer zerstört” – las został zniszczony przez ogień, „Das Land wurde durch den Krieg vernichtet” – kraj został spustoszony przez wojnę

 

  1. „durch” ma również znaczenie czasowe (podczas), lecz jedynie w pewnych kontekstach, np.

durch den Winter – przez zimę

den Herbst durch – przez jesień (w tym znaczeniu „durch” może występować również po rzeczowniku)

durch das ganze Leben – przez całe życie

die ganze Nacht durch – przez całą noc

das ganze Jahr durch – przez cały rok

durch die Geschichte  – w ciągu historii

Durch die Geschichte gab es viele verheerende Erdbeben. – W ciągu historii było dużo katastrofalnych trzęsień ziemi.

den September (hin)durch – w ciągu września

 

  1. „durch” określa także skutek:

durch Zufall – przez przypadek

durch Unfall – wskutek wypadku

Tod durch Ertrinken – śmierć przez utopienie

durch das viele Rauchen – przez częste palenie

 

Następnym razem omówię przyimek „ohne”. 

Przyimki (4): gegen

„Ich bin dabei!”

Dzisiaj kilka słów o tym, jak wyrazić w języku niemieckim, że właśnie coś robimy, że jesteśmy lub byliśmy w trakcie wykonywania czynności. W angielskim jest czas Present czy past progressive, a w niemieckim?

Muszę przyznać, że sama rzadko stosowałam te konstrukcje, zanim wyjechałam do Niemiec. Podobnie ze stroną bierną i partykułami – to wszystko zaczęłam stosować naturalnie, kiedy osłuchałam się z żywym językiem.

Dzisiaj przedstawiam Wam trzy możliwości. Zawsze można zastosować oczywiście czas Präsens, ale są jeszcze inne opcje:

  1. „gerade” – dodanie tego słówka sprawia, że podkreślamy, że właśnie coś robimy.

Ich koche gerade. – Właśnie gotuję.

Er arbeitet gerade. – On właśnie pracuje.

 

  1. (gerade) dabei sein + Infinitiv mit „zu”

Ich bin dabei, mich auf den morgigen Test vorzubereiten. – Właśnie przygotowuję się na jutrzejszy test.

Meine Eltern sind dabei, die Koffer auszupacken. – Moi rodzice właśnie rozpakowują walizki.

Er war gerade dabei, aus dem Haus zu gehen. – On właśnie wychodził z domu.

Hast du schon aufgeräumt? – Ich bin dabei!

Czy już posprzątałeś? – Właśnie to robię!

Habt ihr die Einladungen schon verschickt? – Wir sind dabei!

Czy już rozesłaliście zaproszenia? – Właśnie to robimy!

Er meinte, ich hätte noch nichts gekocht und ich war schon dabei! – On sądził, że ja jeszcze nic nie ugotowałam, a właśnie to robiłam!

 

  1. am / beim + Infinitiv als Substantiv (z moich obserwacji wynika, że częściej używane jest „am”)

Ich bin am Kochen. – Właśnie gotuję.

Das Wasser ist am Kochen. – Woda właśnie się gotuje.

Er ist noch am Überlegen. – On jeszcze się zastanawia.

Bist du am Lernen? – Czy uczysz się?

Ich war am Schreiben, als er kam. – Pisałam, kiedy przyszedł.

Meine Schwester war am Essen, als ich angerufen habe. – Moja siostra właśnie jadła, kiedy zadzwoniłam.

Wir waren am Fernsehen, als er ins Zimmer stürzte. – Właśnie oglądaliśmy telewizję, kiedy on wpadł do pokoju.

Ich war am Einschlafen, als das Gewitter losging. – Właśnie zasypiałam, kiedy burza się zaczęła.

Przyimki (4): gegen

Rok z językiem niemieckim: marzec (1)

W mojej serii dziś kolej na podręczniki do gramatyki. Z niektórych sama się wcześniej uczyłam, ze wszystkich korzystam dzisiaj jako nauczycielka.

Zacznę od klasyki gatunku. „Nowe repetytorium z gramatyki języka niemieckiego” Stanisława Bęzy jest co jakiś czas wznawiane, gdyż nie bez powodu cieszy się ogromną popularnością. Dokładne wyjaśnienia gramatyczne i duża część ćwiczeń to wszystko, czego potrzeba. Poza tym w książce znajdują się rozwiązania wszystkich ćwiczeń. Z repetytorium korzystałam w pracy z uczniami pochodzącymi z różnych krajów, niekoniecznie tylko z Polski. Po prostu pisałam polecenia po niemiecku. Bardzo polecam podręcznik wszystkim, którzy chcieliby uporządkować swoją wiedzę o gramatyce niemieckiej.

 

nowe repet

Zdjęcie 1

Seria „Grammatik? Kein Problem!” (Elżbieta Reymont / Eugeniusz Tomiczek, Agencja Wydawnicza „Jubi”). Składa się ona z trzech części – od poziomu podstawowego do zaawansowanego. W każdej znajdziemy najpierw wyjaśnienia gramatyczne, potem ćwiczenia. Bardzo polecam te książki – ćwiczenia są bardzo ciekawe, nie nużą. Książka jest obecnie dostępna w sprzedaży np. na Allegro.

Nowszym podręcznikiem jest „alles klar Grammatik” wydany przez WSiP. Zawiera on także płytę CD z ćwiczeniami. Podręcznik zawiera wyjaśnienia gramatyczne oraz ćwiczenia. Wyjaśnienia są zawsze po lewej stronie, ćwiczenia po prawej. Idealnie byłoby, gdyby było więcej ćwiczeń, ale wtedy podręcznik musiałby być dużo grubszy. Bardzo często z niego korzystam i polecam.

alles klar

 

Zdjęcie

Podręcznik „Wortschatz & Grammatik A1” oraz „Wortschatz & Grammatik A2” wydawnictwa Hueber. Podręczniki podzielone są na 2 części: pierwsza dotyczy słownictwa, druga gramatyki. Polecam je, ponieważ ćwiczenia są bardzo ciekawe i różnorodne. Bardzo dobre podręczniki dla uczniów na poziomie podstawowym.

wort%2Bgramm%2Ba1.jpg

wort%2Bgramm%2Ba2.jpg

Zdjęcie 1

Zdjęcie 2

Hilke Dreyer / Richard Schmitt: „Lehr- und Übungsbuch der deutschen Grammatik” (znana również jako „Die Gelbe”). Podręcznik nadaje się dla uczniów na poziomach B2-C2. Uczyłam się z niego na studiach. Jest to gramatyka dla zaawansowanych uczniów, którzy chcieliby doszlifować swoją znajomość gramatyki. Przy okazji podszkolimy słownictwo, ponieważ słówka, które występują w ćwiczeniach, są także na wysokim poziomie. Podręcznik nie zawiera rozwiązań, trzeba je dokupić osobno.

dreyer schmitt

Zdjęcie

Karin Hall / Barbara Scheiner: „Übungsgrammatik DaF für Fortgeschrittene„. Tutaj mogłabym napisać prawie to samo co o poprzedniej książce. Ta jest jednak nieco bardziej „skomplikowana” – już raczej na poziomy C1-C2. Również korzystałam z niej na studiach.

hueber

Zdjęcie

Martin Durrell / Katrin Kohl / Gudrun Loftus: „Practising German grammar” (wydawnictwo Routledge). Podręcznik ten poznałam, kiedy przeglądałam zbiory mojej koleżanki Angielki, która uczyła w Anglii niemieckiego. Podręcznik dla uczniów zaawansowanych, na poziomy C1-C2. Są tu ambitne ćwiczenia do wszystkich fenomenów gramatycznych – zaskakująco również do tych, które bardzo rzadko spotykam w podręcznikach. Może to „wina” angielskiej perspektywy? Słownictwo występujące w ćwiczeniach jest trudne, zostało zaczerpnięte z różnych dziedzin wiedzy.

practising

Zdjęcie

Seria „Practice makes perfect„. Obecnie używam na moich lekcjach części „German pronouns and prepositions” oraz „German verb drills” (wydawnictwo McGraw-Hill Contemporary). Czasami sięgam również do „Sentence builder”. Podręczniki zawierają nie tylko same ćwiczenia, ale i rozbudowane wyjaśnienia. Wszystko oczywiście po angielsku – polecam uczniom znającym już dobrze angielski. Podręczniki nadają się na poziomy A1-B1.

german pronouns

Zdjęcie

german verb drills

Zdjęcie

Anne Buscha / Szilvia Szita / Susanne Raven: „C Grammatik” (wyd. Schubert). Ćwiczenia gramatyczne na poziomy C1-C2. Podręcznik oczywiście dla uczniów zaawansowanych. Zawiera bardzo dużą liczbę ciekawych ćwiczeń, poza tym również wyjaśnienia gramatyczne.

c grammatik

Zdjęcie

Joachim Buscha / Gerhard Helbig (Langenscheidt): „Deutsche Grammatik„. Klasyka gatunku, uczyłam się z tego podręcznika na studiach. Jest to podręcznik z teorią, w całości napisany po niemiecku. Zawiera dokładne wyjaśnienia gramatyczne – jeśli macie wątpliwości, tam na pewno znajdziecie rozwiązanie.

deutsche grammatik

Zdjęcie

Gerhard Helbig / Joachim Buscha: „Übungsgrammatik Deutsch” (Langenscheidt / Klett).  Ten zaawansowany podręcznik zawiera wyjaśnienia oraz ćwiczenia gramatyczne, które obejmują wszystkie morfologiczne i syntaktyczne aspekty języka niemieckiego. Są także rozwiązania.

helbig buscha

Zdjęcie

Ulrich Engel: „Deutsche Grammatik” (Julian Groos Verlag). Jest to podręcznik z teorią. Jeśli macie jakieś wątpliwości dotyczące struktur gramatyki, zajrzyjcie do gramatyki Engela. Podręcznik napisany w całości po niemiecku.

engel

Zdjęcie

To nie wszystkie podręczniki do gramatyki, do jakich sięgam. Powiedziałabym, że najważniejsze i ulubione. A z jakich Wy korzystacie? 

Przyimki (4): gegen

Przyimki „samt”, „mitsamt” oraz „nebst”

Zapraszam na kolejny gramatyczny post z zaimkami nie tak często używanymi, czyli „samt”, „mitsamt” oraz „nebst”.

  • samt” jest przyimkiem łączącym się z celownikiem. Jego znaczenie to „zusammen mit” – „razem z”, „wraz z”.

 

der Schmuckkastem mitsamt Ringen und Ketten ist nicht mehr da – nie ma już szkatułki na biżuterię wraz z pierścionkami i wisiorkami
samt und sonders – wszyscy bez wyjątku
das Gerät samt Zubehör – sprzęt wraz z akcesoriami
samt Gepäck– razem z bagażem
  • Przyimek „mitsamt” również łączy się z celownikiem i ma takie samo znaczenie – „wraz z”, „łącznie z”.
mitsamt der Familie – wraz z rodziną
das Haus mitsamt den Bewohnern – dom wraz z mieszkańcami
der Mensch mitsamt seinem Vermögen – człowiek wraz z majątkiem
  • Przyimek „nebst” też łączy się z celownikiem i jego znaczenie jest w zasadzie takie samo, tyle że jest nieco mniej używany.

 

eine Kirche nebst einem Kloster – kościół wraz z klasztorem
der Antrag nebst Anlagen – wniosek wraz z załącznikami
eine Summe nebst Zinsen – suma wraz z odsetkami
der Text nebst Bemerkungen – tekst wraz z uwagami

Przygotowując post, korzystałam ze słowników PONS oraz DUDEN Universalwoerterbuch.

Przyimki (4): gegen

Przyimek „mit”

Dzisiaj przygotowałam dla Was post o zastosowaniach przyimka „mit”. Z kategorii gramatycznej kolejne będą posty o przyimkach „samt”, „mitsamt” oder „nebst”.


Przyimek mit:

1. Wyraża współdziałanie,  w danej czynności z jedną lub więcej osobami:

Sie ist mit mir in die Stadt gegangen. – Poszła ze mną do miasta.
Willst du mit uns ins Kino gehen? – Czy chcesz iść z nami do kina?

2. Wyraża wzajemność w danej czynności:

sich mit jemandem unterhalten – rozmawiać z kimś
mit jemandem streiten – kłócić się z kimś

3. Wyraża przynależność:

ein Computer mit Internetzugang – komputer z dostępem do Internetu
eine Familie mit Kindern – rodzina z dziećmi
ein Buch mit einem interessanten Anhang – książka z ciekawym suplementem

4. Wyraża włączenie czegoś do czegoś, uwzględnienie:

eine Flasche mit Pfand – butelka z fantem
ein Zimmer mit Bad – pokój z łazienką

5. Wyraża, że dana rzecz coś zawiera:

eine Villa mit 15 Zimmern – willa z 15 pokojami
eine Flasche mit Wasser – butelka z wodą

6. Wyraża okoliczności towarzyszące, sposób wykonania danej czynności:

mit Appetit essen – jeść z apetytem
mit Fieber im Bett liegen – leżeć z gorączką w łóżku
etwas mit Absicht tun – robić coś celowo (umyślnie)

7. Wyraża środek pomocniczy, materiał, z którego pomocą dana czynność jest wykonywana:

die Hände mit Seife waschen – myć ręce mydłem
mit der U-Bahn fahren – jechać metrem
mit dem Boot fahren – płynąć łodzią
alles mit Butter kochen – gotować wszystko z masłem (z użyciem masła)
jeden Nachtisch mit Zucker zubereiten – każdy deser przygotowywać z cukrem

8. Wyraża pewien ogólny związek pomiędzy czasownikiem a dopełnieniem:

Was ist los mit dir? – Co się z tobą dzieje?
langsam voran mit der Arbeit gehen – powoli postępować z pracą (robić powolne postępy)
es geht bergab mit ihnen – oni mają się coraz gorzej
Raus mit dir! – Wynoś się!

9. Jest często częścią przydawki przyimkowej:

er mit seinen komischen Hobbys – on ze swoimi dziwnymi hobby
Der ist verrückt mit seinen vielen Autos. – On ze swoimi wieloma samochodami jest szalony.

10. Określa równoczesny bieg dwóch rzeczy:

mit der Strömung rudern – wiosłować wraz z prądem
mit der Zeit gehen – iść z czasem

11. Określa zakończenie procesu, wydarzenia w pewnych kontekstach: 

mit (dem) Einbruch der Dunkelheit (można też powiedzieć: bei Einbruch der Dunkelheit) – wraz z nastaniem ciemności
Mit 29 (Jahren) bin ich selbstbewusster. – W wieku 29 lat jestem bardziej pewna siebie.
mit 90 Jahren sterben – umrzeć w wieku 90 lat
Mit dem heutigen Tag hat sich vieles geändert. – Wraz z dzisiejszym dniem wiele się zmieniło.

Należy dodać, że przyimek „mit” bardzo często wyraża polski narzędnik, który odpowiada na pytania „kim? czym?” 

„Mit” łączy się z celownikiem, dlatego też powiemy:

mit einem Kuli schreiben – pisać długopisem
die Schokocreme mit einem Löffel verrühren – mieszać krem czekoladowy łyżką
mit dem Auto fahren – jechać samochodem
mit der U-Bahn fahren – jechać metrem
mit dem Zug reisen – podróżować pociągiem
Fotos mit einem neuen Fotoapparat machen – robić zdjęcia nowym aparatem
Brot mit einem Messer schneiden – kroić chleb nożem

Przyimki (4): gegen

Słowa i konteksty. Część 3

Dzisiaj nadeszła kolej na trzecią część serii „Słowa i konteksty”, gdzie omawiam kilka znaczeń danego słowa. Tutaj znajdziecie poprzednie części:

Słowa i konteksty. Część 1

Słowa i konteksty. Część 2

1. die Seite, -n – bok (ciała), strona (np. książki, ulicy), aspekt, problem 

Der Mann ist auf einer Seite gelähmt. – Mężczyzna jest sparaliżowany po jednej stronie.

Nach dem ganzen Tag tut mir die rechte Seite weh. – Po całym dniu boli mnie prawy bok.

Auf der anderen Seite der Straße befindet sich die Kreisverwaltung. – Po prawej stronie ulicy znajduje się administracja okręgu (powiatu).

Wir müssen das Problem von einer anderen Seite betrachten. – Musimy rozpatrzyć ten problem z innego punktu widzenia.

2. sich erholen (erholte sich – hat sich erholt) – odzyskać siły, wydobrzeć, wypocząć 

Im Sommer habe ich mich gut erholt. – W lecie dobrze wypoczęłam.

Zum Glück hat er sich von der Krankheit schon erholt. – Na szczęście wydobrzał po chorobie (odzyskał siły).

Die Batterie hat sich über Nacht erholt. – Bateria przez noc się naładowała.

Die Börsenkurse haben sich erholt. – Kursy na giełdzie wzrosły.

3. der Kopf, die Köpfe – głowa

Ich weiß, dass du jetzt traurig bist, aber Kopf hoch! Ich helfe dir. – Wiem, że jesteś teraz smutny, ale głowa do góry!

Sie hat allen Männern den Kopf verdreht. – Zawróciła wszystkim mężczyznom w głowie.

Sie schüttelte verständnislos den Kopf. – Potrząsała głową, nie rozumiejąc.

4. einsam – samotny 

Er ist leider einsam und verlassen. – On jest niestety samotny i opuszczony.

Das Haus ist  einsam gelegen. Es ist unglaublich schwer, es zu finden. – Dom jest położony w odosobnieniu. Jest niewiarygodnie trudno go znaleźć.

Er war eigentlich immer von Menschen umgeben, aber ist trotzdem einsam gestorben. – Tak właściwie zawsze był otoczony ludźmi, ale mimo to zmarł samotnie.

Ich wünsche mich auf eine einsame Insel. – Chciałbym na bezludną wyspę.

5. die Tafel, -n – tablica, tabliczka, tabela, stół

Er isst schon gerne eine Tafel bittere Schokolade. – On chętnie je tabliczkę gorzkiej czekolady.

Die Lehrerin bat den Schüler, das Wort an die Tafel zu schreiben. – Nauczycielka poprosiła ucznia, aby napisał słowo na tablicę.

Wir feiern heute die goldene Hochzeit, eine festlich geschmückte Tafel ist schon fertig. – Świętujemy dzisiaj złote wesele, uroczyście ozdobiony stół jest już gotowy.

Wir haben eine Tafel mit vier Gedecken reserviert. – Zarezerwowaliśmy stół z czterema nakryciami.

Przyimki (4): gegen

Czasowniki „sehen”, „schauen”, „blicken” i „gucken”

Dzisiaj kolej na czasowniki sehen, schauen, blicken i gucken. Wszystkie mają coś wspólnego z widzeniem, ale czy oznaczają to samo? Czy można ich używać zamiennie? Dziś przedstawię najczęstsze konteksty.

Czasownik „sehen” (sehen – sah – hat gesehen) oznacza „widzieć” – odnosi się m.in. do zmysłu wzroku, umiejętności widzenia. 

etwas nicht sehen können – nie móc czegoś zobaczyć
wieder sehen – zobaczyć ponownie

Ich freue mich, dich hier zu sehen. – Cieszę się, że cię tutaj widzę.

gut sehen – dobrze widzieć
schlecht sehen – niedowidzieć
scharf sehen – widzieć ostro
auf / mit einem Auge sehen – widzieć na jedno oko

Sie kann wieder sehen. – Ona znowu widzi.

aus dem Fenster sehen – widzieć z okna

in die Sonne sehen – patrzeć w słońce

jemandem tief / fest in die Augen sehen – patrzeć komuś głęboko w oczy

zum Himmel sehen – patrzeć w kierunku nieba

sich vom Sehen kennen – znać się z widzenia
sieh mal! – popatrz!

Darf ich mal sehen? – Czy mogę popatrzeć?

siehe oben / unten – patrz wyżej / niżej

sich sehen lassen – móc się pokazać

Ich kann mich so nicht sehen lassen. – Nie mogę się tak pokazać.

sich bei jemandem sehen lassen – pokazywać się u kogoś

Der Nachbar hat sich bei uns lange nicht sehen lassen. – Sąsiad dawno się u nas nie pokazywał.

sich sehen – widywać się

Wann können wir uns sehen? – Kiedy możemy się zobaczyć?

Wir sehen uns am Dienstag. – Zobaczymy się we wtorek.

einen Film sehen – oglądać film

ein Theaterstück sehen – oglądać sztukę teatralną

mal sehen – zobaczymy

Mal sehen, ob er kommt. – Zobaczymy, czy przyjdzie.

Na siehst du! – No widzisz!

so gesehen – z tego punktu widzenia, patrząc na to w ten sposób

Ich sehe das anders. – Widzę to inaczej.

Ich kann so etwas nicht sehen. – Nie mogę patrzeć na coś takiego.

nach jemandem sehen – doglądać kogoś

nach etwas sehen – pilnować czegoś

Die Fenster sehen auf den Garten / nach dem Garten. – Okna wychodzą na ogród.

Die Fenster sehen zur Straße. – Okna wychodzą na ulicę.

schauen – schaute – hat geschaut – wyglądać, spoglądać, patrzeć

aus dem Fenster schauen – wyglądać z okna

ernst schauen – spoglądać poważnie

traurig schauen – spoglądać ze smutkiem

auf die Uhr schauen – spoglądać na zegarek

jemandem fest in die Augen schauen – patrzeć komuś głęboko w oczy

Schau mal! – Spójrz!

nach jemandem schauen – troszczyć się o kogoś

Schau, dass du fertig bist! – Bądź gotów!

darauf schauen, dass… – uważać na to, żeby… / przywiązywać wagę do tego, żeby…

Ich schaue immer darauf, dass ich pünktlich da bin. – Zawsze uważam na to, aby być na czas.

blicken – blickte – hat geblickt – spoglądać, patrzeć 

auf jemanden / etwas blicken – spoglądać na kogoś / coś

zur Seite blicken – spoglądać w bok

ins Gesicht blicken – patrzeć w twarz

aus dem Fenster blicken – patrzeć z okna

nach hinten blicken – patrzeć do tyłu

hoffnungsvoll in die Zukunft blicken – spoglądać w przyszłość z nadzieją

sich bei jemandem blicken lassen – pokazywać się u kogoś

dem Tod ins Gesicht blicken – spoglądać śmierci w oczy

Die Sonne blickt aus den Wolken. – Słońce wygląda zza chmur.

gucken – guckte – hat geguckt – patrzeć, oglądać

Guck mal! – Patrz!

aus dem Fenster gucken – wyglądać przez okno

Fernsehen gucken – oglądać telewizję

durchs Schlüsselloch gucken – spoglądać przez dziurkę od klucza

verwundert gucken – patrzeć ze zdziwieniem

Die Zeitung guckt aus der Tasche. – Gazeta wystaje z torebki.

Das Hemd guckt aus der Hose. – Koszula wystaje ze spodni.

Przyimki (4): gegen

Czasowniki „erlassen” i „weglassen”

Dzisiaj omawiam kolejne czasowniki zawierające „lassen”. Tutaj możecie znaleźć poprzednie posty z tej serii:

lassen

Dzisiaj kolej na „erlassen” i „weglassen”:

erlassen – erließ – hat erlassen (czasownik nierozdzielny) 

jemandem die Gebühren erlassen – zwolnić kogoś z opłat

jemandem seine Strafe erlassen – darować komuś karę

Man hat ihm den Rest der Strafe erlassen. – Darowano mu resztę kary.

jemandem die Schulden erlassen – umorzyć komuś długi

die Pflicht erlassen – zwolnić z obowiązku

jemandem die Arbeit erlassen – zwolnić kogoś z obowiązku pracy

einen Befehl erlassen – wydać rozkaz

eine Verfügung erlassen – wydać zarządzenie

ein Gesetz erlassen – wydać uchwałę

eine Rechtsverordnung erlassen – wydać rozporządzenie z mocą ustawy

eine Amnestie erlassen – zarządzić amnestię

einen Haftbefehl erlassen – wydać nakaz aresztowania

Richtlinien erlassen – wydawać dyrektywy, zarządzenia

weglassen – ließ weg – hat weggelassen (czasownik rozdzielny)

jemanden weglassen – puszczać kogoś

Er ließ mich nicht von zu Hause weg. – Nie puścił mnie z domu (nie pozwolił mi wyjść).

etwas weglassen – pominąć, opuścić coś

den Vornamen weglassen – pominąć imię

ein Komma weglassen – opuścić przecinek

Wir müssen diesen Abschnitt weglassen, die Zeit ist knapp. – Musimy pominąć ten akapit, czasu jest mało.

etwas weglassen – rezygnować z czegoś

Ich möchte den Nachtisch weglassen. – Chciałabym zrezygnować z deseru.

Przyimki (4): gegen

Dwa „dziwne” słowa

Dzisiaj krótki post o dwóch krótkich słowach, które mogą sprawiać kłopoty ze względu na swoją wymowę.

Czasownik „gucken” (patrzeć, oglądać), w którym „g” wymawia się jak „k”. Wiele razy słyszałam, że ktoś szukał w słowniku czasownika „kucken” i nie znalazł, a chodziło oczywiście o „gucken”. Nie wiadomo dlaczego, Niemcy wymawiają na początku „k”. Poprawnie powinno się na początku wymówić „g”, ale prawie nikt tak nie mówi.

aus dem Fenster gucken – wyjrzeć przez okno
Fernsehen gucken – oglądać telewizję
guck mal! – popatrz!

Drugim słowem jest „der Buckel” (garb, grzbiet, plecy), gdzie bardzo często „b” wymawiane jest jak „p”.

einen Buckel haben – mieć garb
Mach nicht so einen Buckel! – Nie garb się!
sich den Buckel kratzen – drapać się po plecach
einen Rucksack auf dem Buckel tragen – nosić plecak na plecach