Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Dzisiaj kilka słów o nominalizacji, która polega na przekształceniu czasownika w rzeczownik – czasownik zyskuje cechy rzeczownikowe. W języku polskim nominalizacja jest stosowana częściej niż w niemieckim.

Verbalstil stosowany jest w języku mówionym i tekstach narracyjnych, Nominalstil w tekstach fachowych i specjalistycznych.

 

Co należy zrobić, aby zamienić styl czasownikowy na rzeczownikowy?

 

  • Dopełnienie w bierniku lub celowniku (Akkusativ- oder Dativergänzung) staje się przydawką przysłówkową (Präpositionalattribut):

Die Forschung unterscheidet dabei den Spracherwerb und das Sprachenlernen –> In der Forschung gibt es eine Unterscheidung zwischen Spracherwerb und Sprachenlernen.

  • Dopełnienie w bierniku (Akkusativergänzung) w stronie czynnej (Aktiv) lub podmiot w stronie biernej (Passiv) staje się przydawką dopełniaczową (Genitivattribut):

Man lockert den Kündigungsschutz. / Der Kündigungsschutz wird gelockert. –> die Lockerung des Kündigungsschutzes

  • Jeśli rzeczownik dopełnienia w bierniku (Akkusativergänzung) posiada rodzajnik (Artikel) lub przydawkę (Attribut), w nominalizacji stosujemy dopełniacz (Genitiv):

Man beschäftigt neue Mitarbeiter. –> die Beschäftigung neuer Mitarbeiter

  • Natomiast jeśli rzeczownik nie posiada rodzajnika ani przydawki, stosujemy formę zastępczą z von:

Man beschäftigt Mitarbeiter. –> die Beschäftigung von Mitarbeitern

  • Przy zamianie ze strony biernej (Passiv) na czynną (Aktiv) sprawcę czynności (Täter) – podanego za pomocą przyimka „von” – podajemy za pomocą przyimka „durch”:

Die Mitarbeiter werden vom Betriebsleiter über die geänderten Überstundenregelungen unterrichtet. –> Die Unterrichtung der Mitarbeiter über die geänderten Überstundenregelungen durch den Betriebsleiter.

  • Z czasowników nieprzechodnich lub zwrotnych (intransitive und refelexive Verben) tworzymy przydawkę dopełniaczową (Genitivattribut):

Daher nimmt man an, dass sich das Sprachvermögen verbessert, wenn… –> Es besteht die Annahme, dass eine Verbesserung des Sprachvermögens mit…

  • Dopełnienie przyimkowe (Präpositionalergänzung) staje się przydawką przyimkową (Präpositionalattribut):

…wenn sie dabei von den Normen der Muttersprache abweichen. –> Abweichungen von den Normen der Muttersprache sind dabei…

 

A teraz Ty spróbuj znominalizować następujące zdania:

Die Ergebnisse hängen von der wirtschaftlichen Situation ab.

Der Chef entlässt manche Mitarbeiter.

Die Umwelt wird verschmutzt.

Die Zahl der Opfer hat sich erhöht.

 

W następnej części serii „Vitamin C“ znajdziesz odpowiedź 😊

 

Post ten możesz pobrać w formacie pdf:

Nominalizacja 1

Źródła:

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Przyimki (12): minus

Przyimek „minus” może łączyć się z biernikiem (der Akkusativ), celownikiem (der Dativ) lub dopełniaczem (der Genitiv). Najczęściej występuje z biernikiem.

der Betrag minus die Abzüge – kwota minus opłaty

zwei tausend Euro minus Mehrwertsteuer – dwa tysiące euro minus podatek od wartości dodanej

Miete minus eingezahlten Vorschuss – czynsz minus wpłacona zaliczka

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Przyimki (11): kontra

Przyimek „kontra” (kiedyś „contra”) łączy się z biernikiem (der Akkusativ).

Występuje bardzo często w języku prawniczym:

in Sachen X. kontra Y. – w sprawach X. kontra Y.

Politiker kontra Gewerkschaften – politycy kontra związki zawodowe

 

Ma również znaczenie takie jak „gegen” – przeciw, przeciwko.

ein Kommentar kontra die Handlungen der Regierung – komentarz przeciwko działaniom rządu

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Przyimki (10): betreffend

Przyimek „betreffend” łączy się z biernikiem (der Akkusativ). Jego znaczenia to: dotyczący, co do, odnośnie.

die letzte Ausgabe betreffend / betreffend die letzte Ausgabe – odnośnie ostatniego wydania

Przyimek „betreffend” często występuje po rzeczowniku.

mein Brief betreffend die Aufhebung des Vertrags – mój list odnośnie zniesienia umowy

betreffend die Kündigung des Vertrags – odnośnie wypowiedzenia umowy

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Przyimki (9): bis

Przyimek „bis” łączy się z biernikiem (der Akkusativ).

  1. ma znaczenie czasowe, określa zakończenie odcinka czasowego:

bis nächste Woche – do następnego tygodnia

bis nächstes Jahr – do następnego roku

bis nächstes Wochenende – do następnego weekendu

bis jetzt – do teraz, do chwili obecnej

bis wann? – do kiedy?

bis dahin – do tego czasu

bis bald, bis dahin, bis gleich, bis später! – na razie!

bis morgen! – do jutra!

bis Samstag! – do soboty!

vom siebten bis elften Oktober – od siódmego do jedenastego października

von Montag bis Freitag – od poniedziałku do piątku

von 8 bis 15 Uhr – od 8:00 do 15:00

bis 10 zählen – liczyć do 10

bis 10 Uhr warten – czekać do 10:00

bis zum Jahresende – do końca roku

 

  1. ma znaczenie przestrzenne i oznacza osiągnięcie punktu końcowego:

bis hierher und nicht weiter – aż dotąd i nie dalej

bis hierhin – aż dotąd

bis Dortmund fahren – jechać do Dortmundu (nie dalej)

bis wohin? – aż dokąd?

bis vor die Tür fahren – podjeżdżać pod same drzwi

von oben bis unten – z góry na dół

jemanden von oben bis unten mustern – zmierzyć kogoś wzrokiem od góry do dołu

von Anfang bis Ende – od początku do końca

bis Seite 100 lesen – czytać do strony 100

„Bis” występuje także w połączeniu z przyimkiem określającym przypadek, np.:

bis auf die Haut nass werden – zmoknąć do suchej nitki

bis nach England – aż do Anglii

bis zum Bahnhof gehen – iść do dworca

bis in das Tal hinein – aż w dolinę

 

  1. w połączeniu z „auf” przyimek „bis” oznacza „włącznie”:

bis auf den letzten Platz – aż do ostatniego miejsca

das Wasser geht jemandem bis an die Knie – woda sięga komuś aż do kolan

alles bis auf den letzten Krümmel aufessen – zjeść wszystko aż po ostatni okruszek

 

  1. również w połączeniu z „auf” przyimek „bis” oznacza „z wyjątkiem”:

bis auf mich – oprócz mnie

alle bis auf einen – wszyscy oprócz jednego

 

  1. w połączeniu z „zu” przyimek „bis” odnosi się do liczb i podaje górną granicę:

Kinder bis zu 12 Jahren – dzieci do lat 12-stu

bis zum 18. Lebensjahr – do osiemnastego roku życia

Städte bis zu 100.000 Einwohnern – miasta do 100.000 mieszkańców

bis zu 10.000 Menschen passen in den Saal – sala pomieści do 10.000 ludzi

bis zu 5 Metern hoch werden – osiągać wysokość do 5 metrów

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Przyimki (8): wider

Przyimek „wider” łączy się z biernikiem (der Akkusativ).

  1. oznacza przeciwdziałanie, przeciwstawianie się:

wider die Ordnung – wbrew porządkowi

wider die Gesetze – wbrew ustawom

wider jemanden Anklage erheben – wnieść skargę przeciw komuś

 

  1. wyraża sprzeczność, kontrast:

wider meinen Willen – wbrew mojej woli

wider Erwarten – wbrew oczekiwaniom

wider alle Vernunft – wbrew wszelkiemu rozsądkowi

wider besseres Wissen – pomimo głębszej wiedzy

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Przyimki (7): entlang

Przyimek „entlang” łączy się z biernikiem (der Akkusativ).

  1. Jego podstawowe znaczenie to „wzdłuż”. Warto zauważyć, że najczęściej występuje po rzeczowniku.

die Küste entlang – wzdłuż wybrzeża

die Grenze entlang – wzdłuż granicy

die Straße entlang – wzdłuż ulicy

den Bahnsteig entlang – wzdłuż peronu

  1. oznacza ruch „wzdłuż”, obok ograniczenia („an” + Dativ … entlang):

am Haus entlang – wzdłuż domu

an der Mauer entlang – wzdłuż muru

am Fluss entlang – wzdłuż rzeki

am Ufer entlang – wzdłuż wybrzeża

 

Ich ging am Haus entlang und kam auf die Wiese. – Szłam wzdłuż domu i doszłam na łąkę.

Sie verfolgten einen Weg am Fluss entlang. – Podążali drogą wzdłuż rzeki.

 

Dodam, że „entlang” może łączyć się także z celownikiem (der Dativ) lub dopełniaczem (der Genitiv), kiedy stoi przed rzeczownikiem.

entlang dem Weg / des Weges – wzdłuż drogi

 

hier entlang – tędy

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Czasowniki nieregularne (8)

scheiden – schied – hat geschieden

 Ihre Ehe wurde geschieden. – Małżeństwu został udzielony rozwód.

Beide Kontinente sind nur durch eine schmale Meeresstraße voneinander geschieden. – Oba kontynenty są rozdzielone od siebie przez wąską cieśninę morską.

 

scheinen – schien – hat geschienen

Die Sonne hat heute lange geschienen. – Słońce długo dzisiaj świeciło.

Es scheint mir, dass er im Supermarkt arbeitet. – Wydaje mi się, że on pracuje w supermarkecie.

Das scheint richtig zu sein. – To zdaje się być właściwe.

 

schelten – schalt – hat gescholten

Die Mutter schalt das Kind. – Matka złajała dziecko.

Der Chef hat mit ihm gescholten. – Szef dał mu reprymendę.

 

scheren – schor – hat geschoren

Die Schafe wurden geschoren. – Owce zostały ostrzyżone.

 

scheren – scherte – hat geschert

Was schert mich das? – Co mnie to obchodzi?

Er scherte sich nicht darum, was danach gemacht werden muss. – Nie obchodziło go, co musi potem zostać zrobione.

 

schieben – schob – hat geschoben

Er hat die Kiste über den Flur geschoben. – On pchał skrzynkę przez korytarz.

Unser Auto sprang nicht an, also schoben wir es. – Nasze auto nie zapaliło, więc pchaliśmy je.

 

schießen – schoss – hat geschossen

Er hat sich eine Kugel in den Kopf geschossen. – Strzelił sobie kulę w głowę.

Auf ihn wurde geschossen. – Strzelano do niego.

 

schießen – schoss – ist geschossen

Der Salat ist geschossen. – Sałata rosła.

Neue Siedlungen sind aus dem Boden geschossen. – Nowe osiedla wyrastały jak grzyby po deszczu.

 

schleichen – schlich – ist geschlichen

Er ist nachts ums Haus geschlichen. – Skradał się nocą wkoło domu.

 

sich schleichen – schlich sich – hat sich geschlichen

Das Kind hat sich aus dem Haus geschlichen. – Dziecko wymknęło się z domu.

Er schlich sich immer aus der Verantwortung. – Zawsze wykręcał się od odpowiedzialności.

 

schleifen – schliff – hat geschliffen

Der Vater hat das Messer geschliffen. – Ojciec naostrzył nóż.

Diamanten werden geschliffen. – Diamenty są szlifowane.

 

schleifen – schleifte – hat geschleift

Er schleifte mich in die Stadt. – Zaciągnął mnie do miasta.

Ich habe die schweren Einkäufe alleine geschleift. – Sama wlokłam ciężkie zakupy.

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Czasowniki nieregularne (7)

Seria powoli zbliża się do końca!

 

salzen – salzte – hat gesalzen / gesalzt

Die Suppe ist kaum gesalzen. – Zupa prawie nie jest posolona.

Sie hat das Essen gesalzen. – Posoliła jedzenie.

 

saufen – soff – hat gesoffen (er/sie/es säuft)

Er hat wie ein Tier gesoffen. – Pił łapczywie jak zwierzę.

Bei der Hitze haben die Tiere mindestens 10 Liter am Tag gesoffen. – Przy tym upale zwierzęta piły przynajmniej 10 litrów dziennie.

Hast du schon wieder Schnaps gesoffen? – Znowu żłopałeś wódkę?

 

saugen – sog / saugte – hat gesogen / gesaugt

Die Bienen saugen Nektar aus den Blüten. – Pszczoły wysysają nektar z kwiatów.

Die Bäume saugen Wasser aus dem Boden. – Drzewa wsiąkają wodę z gleby.

 

schafen – schuf – hat geschaffen

Gott schuf die Welt. – Bóg stworzył świat.

Der Künstler hat ein Kunstwerk geschaffen. – Artysta stworzył dzieło sztuki.

Die Firma hat neue Stellen geschaffen. – Firma stworzyła nowe miejsca pracy.

 

schaffen – schaffte – hat geschafft

Er hat es geschafft, sie zu überreden. – Udało mu się ją namówić.

Ich habe es nicht mehr geschafft, sie zu besuchen. – Już mi się nie udało ich odwiedzić.

Hat er die Prüfung geschafft? – Czy on uporał się z egzaminem?

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Czasowniki nieregularne (6)

mahlen – mahlte – hat gemahlen

Der Kaffee wurde grob gemahlen. – Kawa została grubo zmielona.

 

melken – molk / melkte – hat gemolken / gemelkt

Auf dem Bauernhof hat man mit der Melkmaschine die Kühe gemolken. – Na gospodarstwie dojono krowy maszyną do dojenia.

 

pfeifen – pfiff – hat gepfiffen

Der Schiedsrichter hat so laut gepfiffen, dass alle es gehört haben. – Sędzia zagwizdał tak głośno, że wszyscy to słyszeli.

 

preisen – pries – hat gepriesen

Die Nachkommen haben ihn dafür gepriesen. – Potomkowie go za to wychwalali.

Die BMWs werden auf der ganzen Welt gepriesen. – Samochody BMW są chwalone na całym świecie.

 

quellen – quoll – ist gequollen (er/sie/es quillt)

Wasser ist aus der Erde gequollen. – Woda wytrysnęła z ziemi.

Er war verletzt und Blut quoll aus seiner Wunde. – Był zraniony i krew płynęła z jego rany.

 

riechen – roch – hat gerochen

Sofort habe ich den Duft der Blumen gerochen. – Natychmiast poczułam zapach kwiatów.

Das Essen hat schlecht gerochen. – Jedzenie śmierdziało.

Was hat so gut gerochen? – Co tak pachniało?

 

ringen – rang – hat gerungen

Die beiden Männer rangen bis zur Erschöpfung miteinander. – Obaj mężczyźni walczyli ze sobą do wyczerpania.

 

rinnen – rann – ist geronnen

Der Regen rann vom Dach. – Deszcz spływał z dachu.

Tränen rannen über die Wangen des Kindes. – Łzy ciekły po policzkach dziecka.

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Czasowniki nieregularne (5)

Tym razem czasowniki od „klingen” do „liegen”.

 

klingen – klang – hat geklungen

Die Stimmen klangen durch das ganze Haus. – Głosy rozbrzmiewały przez cały dom.

Das Gedicht klingt nach Goethe. – Ten wiersz brzmi jak Goethe.

Die Geschichte klingt unglaublich. – Ta historia brzmi niewiarygodnie.

 

kneifen – kniff – hat gekniffen

Er kniff mir in den Arm. – Uszczypnął mnie w ramię.

Sie hat mich dauernd gekniffen. – Ciągle mnie szczypała.

 

kriechen – kroch – ist gekrochen

Eine Raupe kroch über den Weg. – Gąsienica pełzała przez drogę.

Das Kind kriecht auf allen vieren durchs Zimmer. – Dziecko porusza się (czołga się) na czworakach przez pokój.

Der Hund kroch hinter den Ofen. – Pies wczołgał się za piec.

 

lügen – log – hat gelogen

In der Vergangenheit hat er zu oft gelogen und ich glaube ihm nicht mehr. – W przeszłości kłamał zbyt często i już mu nie wierzę.

Wer einmal lügt, ist seine Glaubwürdigkeit für die Zukunft zerstört. – Kto raz kłamie, jego wiarygodność jest na przyszłość zniszczona.

 

liegen – lag – hat gelegen

Gestern war ich so müde, dass ich stundenlang im Bett lag. – Wczoraj byłam taka zmęczona, że godzinami leżałam w łóżku.

Ich konnte nicht einschlafen und lag die ganze Nacht wach. – Nie mogłam zasnąć i całą noc nie spałam.

Vitamin C: Nominalizacja (Część 1)

Czasowniki nieregularne (4)

Dzisiaj kolej na czwartą część serii o nieregularnych czasownikach. Jeszcze trochę zostało i mam nadzieję, że komuś ta seria się spodobała 🙂

genesen – genas – ist genesen

Er ist nach langer Krankheit genesen. – Wyzdrowiał po długiej chorobie.

 

gelten – galt – hat gegolten (er/sie/es gilt)

Die Fahrkarte gilt zwei Monate. – Bilet jest ważny dwa miesiące.

Er gilt als überzeugter Sozialist. – On uchodzi za zagorzałego socjalistę.

 

greifen – griff – hat gegriffen

Die Sekretärin griff zum Block. – Sekretarka sięgnęła po notes.

Abends greife ich gern zum Buch. – Wieczorami chętnie sięgam po książkę.

Er griff zu einer fragwürdigen Methode. – Sięgnął do wątpliwej metody.

 

hauen – haute / hieb – hat gehauen

Er hat den Jungen immer wieder gehauen. – On ciągle lał / tłukł tego chłopca.

Wenn er zornig wurde, haute / hieb er gleich. – Kiedy się rozgniewał, od razu bił.

Er hat ihm ins Gesicht gehauen. – On uderzył go w twarz.