Przyimek „kontra” (kiedyś „contra”) łączy się z biernikiem (der Akkusativ).
Występuje bardzo często w języku prawniczym:
in Sachen X. kontra Y. – w sprawach X. kontra Y.
Politiker kontra Gewerkschaften – politycy kontra związki zawodowe
Ma również znaczenie takie jak „gegen” – przeciw, przeciwko.
ein Kommentar kontra die Handlungen der Regierung – komentarz przeciwko działaniom rządu
Przyimek „betreffend” łączy się z biernikiem (der Akkusativ). Jego znaczenia to: dotyczący, co do, odnośnie.
die letzte Ausgabe betreffend / betreffend die letzte Ausgabe – odnośnie ostatniego wydania
Przyimek „betreffend” często występuje po rzeczowniku.
mein Brief betreffend die Aufhebung des Vertrags – mój list odnośnie zniesienia umowy
betreffend die Kündigung des Vertrags – odnośnie wypowiedzenia umowy
Przyimek „bis” łączy się z biernikiem (der Akkusativ).
bis nächste Woche – do następnego tygodnia
bis nächstes Jahr – do następnego roku
bis nächstes Wochenende – do następnego weekendu
bis jetzt – do teraz, do chwili obecnej
bis wann? – do kiedy?
bis dahin – do tego czasu
bis bald, bis dahin, bis gleich, bis später! – na razie!
bis morgen! – do jutra!
bis Samstag! – do soboty!
vom siebten bis elften Oktober – od siódmego do jedenastego października
von Montag bis Freitag – od poniedziałku do piątku
von 8 bis 15 Uhr – od 8:00 do 15:00
bis 10 zählen – liczyć do 10
bis 10 Uhr warten – czekać do 10:00
bis zum Jahresende – do końca roku
bis hierher und nicht weiter – aż dotąd i nie dalej
bis hierhin – aż dotąd
bis Dortmund fahren – jechać do Dortmundu (nie dalej)
bis wohin? – aż dokąd?
bis vor die Tür fahren – podjeżdżać pod same drzwi
von oben bis unten – z góry na dół
jemanden von oben bis unten mustern – zmierzyć kogoś wzrokiem od góry do dołu
von Anfang bis Ende – od początku do końca
bis Seite 100 lesen – czytać do strony 100
„Bis” występuje także w połączeniu z przyimkiem określającym przypadek, np.:
bis auf die Haut nass werden – zmoknąć do suchej nitki
bis nach England – aż do Anglii
bis zum Bahnhof gehen – iść do dworca
bis in das Tal hinein – aż w dolinę
bis auf den letzten Platz – aż do ostatniego miejsca
das Wasser geht jemandem bis an die Knie – woda sięga komuś aż do kolan
alles bis auf den letzten Krümmel aufessen – zjeść wszystko aż po ostatni okruszek
bis auf mich – oprócz mnie
alle bis auf einen – wszyscy oprócz jednego
Kinder bis zu 12 Jahren – dzieci do lat 12-stu
bis zum 18. Lebensjahr – do osiemnastego roku życia
Städte bis zu 100.000 Einwohnern – miasta do 100.000 mieszkańców
bis zu 10.000 Menschen passen in den Saal – sala pomieści do 10.000 ludzi
bis zu 5 Metern hoch werden – osiągać wysokość do 5 metrów
Przyimek „wider” łączy się z biernikiem (der Akkusativ).
wider die Ordnung – wbrew porządkowi
wider die Gesetze – wbrew ustawom
wider jemanden Anklage erheben – wnieść skargę przeciw komuś
wider meinen Willen – wbrew mojej woli
wider Erwarten – wbrew oczekiwaniom
wider alle Vernunft – wbrew wszelkiemu rozsądkowi
wider besseres Wissen – pomimo głębszej wiedzy
Przyimek „entlang” łączy się z biernikiem (der Akkusativ).
die Küste entlang – wzdłuż wybrzeża
die Grenze entlang – wzdłuż granicy
die Straße entlang – wzdłuż ulicy
den Bahnsteig entlang – wzdłuż peronu
am Haus entlang – wzdłuż domu
an der Mauer entlang – wzdłuż muru
am Fluss entlang – wzdłuż rzeki
am Ufer entlang – wzdłuż wybrzeża
Ich ging am Haus entlang und kam auf die Wiese. – Szłam wzdłuż domu i doszłam na łąkę.
Sie verfolgten einen Weg am Fluss entlang. – Podążali drogą wzdłuż rzeki.
Dodam, że „entlang” może łączyć się także z celownikiem (der Dativ) lub dopełniaczem (der Genitiv), kiedy stoi przed rzeczownikiem.
entlang dem Weg / des Weges – wzdłuż drogi
hier entlang – tędy
scheiden – schied – hat geschieden
Ihre Ehe wurde geschieden. – Małżeństwu został udzielony rozwód.
Beide Kontinente sind nur durch eine schmale Meeresstraße voneinander geschieden. – Oba kontynenty są rozdzielone od siebie przez wąską cieśninę morską.
scheinen – schien – hat geschienen
Die Sonne hat heute lange geschienen. – Słońce długo dzisiaj świeciło.
Es scheint mir, dass er im Supermarkt arbeitet. – Wydaje mi się, że on pracuje w supermarkecie.
Das scheint richtig zu sein. – To zdaje się być właściwe.
schelten – schalt – hat gescholten
Die Mutter schalt das Kind. – Matka złajała dziecko.
Der Chef hat mit ihm gescholten. – Szef dał mu reprymendę.
scheren – schor – hat geschoren
Die Schafe wurden geschoren. – Owce zostały ostrzyżone.
scheren – scherte – hat geschert
Was schert mich das? – Co mnie to obchodzi?
Er scherte sich nicht darum, was danach gemacht werden muss. – Nie obchodziło go, co musi potem zostać zrobione.
schieben – schob – hat geschoben
Er hat die Kiste über den Flur geschoben. – On pchał skrzynkę przez korytarz.
Unser Auto sprang nicht an, also schoben wir es. – Nasze auto nie zapaliło, więc pchaliśmy je.
schießen – schoss – hat geschossen
Er hat sich eine Kugel in den Kopf geschossen. – Strzelił sobie kulę w głowę.
Auf ihn wurde geschossen. – Strzelano do niego.
schießen – schoss – ist geschossen
Der Salat ist geschossen. – Sałata rosła.
Neue Siedlungen sind aus dem Boden geschossen. – Nowe osiedla wyrastały jak grzyby po deszczu.
schleichen – schlich – ist geschlichen
Er ist nachts ums Haus geschlichen. – Skradał się nocą wkoło domu.
sich schleichen – schlich sich – hat sich geschlichen
Das Kind hat sich aus dem Haus geschlichen. – Dziecko wymknęło się z domu.
Er schlich sich immer aus der Verantwortung. – Zawsze wykręcał się od odpowiedzialności.
schleifen – schliff – hat geschliffen
Der Vater hat das Messer geschliffen. – Ojciec naostrzył nóż.
Diamanten werden geschliffen. – Diamenty są szlifowane.
schleifen – schleifte – hat geschleift
Er schleifte mich in die Stadt. – Zaciągnął mnie do miasta.
Ich habe die schweren Einkäufe alleine geschleift. – Sama wlokłam ciężkie zakupy.
Seria powoli zbliża się do końca!
salzen – salzte – hat gesalzen / gesalzt
Die Suppe ist kaum gesalzen. – Zupa prawie nie jest posolona.
Sie hat das Essen gesalzen. – Posoliła jedzenie.
saufen – soff – hat gesoffen (er/sie/es säuft)
Er hat wie ein Tier gesoffen. – Pił łapczywie jak zwierzę.
Bei der Hitze haben die Tiere mindestens 10 Liter am Tag gesoffen. – Przy tym upale zwierzęta piły przynajmniej 10 litrów dziennie.
Hast du schon wieder Schnaps gesoffen? – Znowu żłopałeś wódkę?
saugen – sog / saugte – hat gesogen / gesaugt
Die Bienen saugen Nektar aus den Blüten. – Pszczoły wysysają nektar z kwiatów.
Die Bäume saugen Wasser aus dem Boden. – Drzewa wsiąkają wodę z gleby.
schafen – schuf – hat geschaffen
Gott schuf die Welt. – Bóg stworzył świat.
Der Künstler hat ein Kunstwerk geschaffen. – Artysta stworzył dzieło sztuki.
Die Firma hat neue Stellen geschaffen. – Firma stworzyła nowe miejsca pracy.
schaffen – schaffte – hat geschafft
Er hat es geschafft, sie zu überreden. – Udało mu się ją namówić.
Ich habe es nicht mehr geschafft, sie zu besuchen. – Już mi się nie udało ich odwiedzić.
Hat er die Prüfung geschafft? – Czy on uporał się z egzaminem?
mahlen – mahlte – hat gemahlen
Der Kaffee wurde grob gemahlen. – Kawa została grubo zmielona.
melken – molk / melkte – hat gemolken / gemelkt
Auf dem Bauernhof hat man mit der Melkmaschine die Kühe gemolken. – Na gospodarstwie dojono krowy maszyną do dojenia.
pfeifen – pfiff – hat gepfiffen
Der Schiedsrichter hat so laut gepfiffen, dass alle es gehört haben. – Sędzia zagwizdał tak głośno, że wszyscy to słyszeli.
preisen – pries – hat gepriesen
Die Nachkommen haben ihn dafür gepriesen. – Potomkowie go za to wychwalali.
Die BMWs werden auf der ganzen Welt gepriesen. – Samochody BMW są chwalone na całym świecie.
quellen – quoll – ist gequollen (er/sie/es quillt)
Wasser ist aus der Erde gequollen. – Woda wytrysnęła z ziemi.
Er war verletzt und Blut quoll aus seiner Wunde. – Był zraniony i krew płynęła z jego rany.
riechen – roch – hat gerochen
Sofort habe ich den Duft der Blumen gerochen. – Natychmiast poczułam zapach kwiatów.
Das Essen hat schlecht gerochen. – Jedzenie śmierdziało.
Was hat so gut gerochen? – Co tak pachniało?
ringen – rang – hat gerungen
Die beiden Männer rangen bis zur Erschöpfung miteinander. – Obaj mężczyźni walczyli ze sobą do wyczerpania.
rinnen – rann – ist geronnen
Der Regen rann vom Dach. – Deszcz spływał z dachu.
Tränen rannen über die Wangen des Kindes. – Łzy ciekły po policzkach dziecka.
Tym razem czasowniki od „klingen” do „liegen”.
klingen – klang – hat geklungen
Die Stimmen klangen durch das ganze Haus. – Głosy rozbrzmiewały przez cały dom.
Das Gedicht klingt nach Goethe. – Ten wiersz brzmi jak Goethe.
Die Geschichte klingt unglaublich. – Ta historia brzmi niewiarygodnie.
kneifen – kniff – hat gekniffen
Er kniff mir in den Arm. – Uszczypnął mnie w ramię.
Sie hat mich dauernd gekniffen. – Ciągle mnie szczypała.
kriechen – kroch – ist gekrochen
Eine Raupe kroch über den Weg. – Gąsienica pełzała przez drogę.
Das Kind kriecht auf allen vieren durchs Zimmer. – Dziecko porusza się (czołga się) na czworakach przez pokój.
Der Hund kroch hinter den Ofen. – Pies wczołgał się za piec.
lügen – log – hat gelogen
In der Vergangenheit hat er zu oft gelogen und ich glaube ihm nicht mehr. – W przeszłości kłamał zbyt często i już mu nie wierzę.
Wer einmal lügt, ist seine Glaubwürdigkeit für die Zukunft zerstört. – Kto raz kłamie, jego wiarygodność jest na przyszłość zniszczona.
liegen – lag – hat gelegen
Gestern war ich so müde, dass ich stundenlang im Bett lag. – Wczoraj byłam taka zmęczona, że godzinami leżałam w łóżku.
Ich konnte nicht einschlafen und lag die ganze Nacht wach. – Nie mogłam zasnąć i całą noc nie spałam.
Dzisiaj kolej na czwartą część serii o nieregularnych czasownikach. Jeszcze trochę zostało i mam nadzieję, że komuś ta seria się spodobała 🙂
genesen – genas – ist genesen
Er ist nach langer Krankheit genesen. – Wyzdrowiał po długiej chorobie.
gelten – galt – hat gegolten (er/sie/es gilt)
Die Fahrkarte gilt zwei Monate. – Bilet jest ważny dwa miesiące.
Er gilt als überzeugter Sozialist. – On uchodzi za zagorzałego socjalistę.
greifen – griff – hat gegriffen
Die Sekretärin griff zum Block. – Sekretarka sięgnęła po notes.
Abends greife ich gern zum Buch. – Wieczorami chętnie sięgam po książkę.
Er griff zu einer fragwürdigen Methode. – Sięgnął do wątpliwej metody.
hauen – haute / hieb – hat gehauen
Er hat den Jungen immer wieder gehauen. – On ciągle lał / tłukł tego chłopca.
Wenn er zornig wurde, haute / hieb er gleich. – Kiedy się rozgniewał, od razu bił.
Er hat ihm ins Gesicht gehauen. – On uderzył go w twarz.
fechten – focht – hat gefochten (er/sie/es ficht)
Er ficht mit dem Degen. – On walczy na szpady.
Als Kind habe ich mit dem Florett gefochten. – W dzieciństwie uprawiałam szermierkę na florety.
Sie ficht mit harten Worten. – Ona walczy mocnymi słowami.
flechten – flocht – hat geflochten (er/sie/es flicht)
Meine Oma hat Körbe geflochten. – Moja babcia plotła kosze.
Sie hat die Haare zu einem Zopf geflochten. – Plotła włosy w warkocz.
Ich flocht mir ein Band ins Haar. – Wplotłam sobie wstążkę we włosy.
fließen – floss – ist geflossen
Das Wasser ist spärlich geflossen. – Woda skąpo płynęła.
Es ist sehr viel Blut geflossen. – Polało się bardzo dużo krwi.
frieren – fror – hat gefroren
Ich habe ganz erbärmlich gefroren. – Strasznie zmarzłam.
Heute Nacht hat es gefroren. – Dzisiaj w nocy chwycił mróz.
frieren – fror – ist gefroren
Das Wasser / der Boden ist gefroren. – Woda / grunt zamarzł.
gedeihen – gedieh – ist gediehen
Diese Pflanze ist nur bei viel Sonne gediehen. – Roślina dobrze rozwijała się tylko przy dużej ilości słońca.
Seine Kinder sind prächtig gediehen. – Jego dzieci wspaniale się rozwijały.
gelingen – gelang – ist gelungen
Die Überraschung ist dir gut gelungen. – Niespodzianka dobrze ci się udała.
gleichen – glich – hat geglichen
Diese Dinge gleichen sich wie ein Ei dem andern. – Te rzeczy są do siebie podobne jak dwie krople wody.
gleiten – glitt – ist geglitten
Das Flugzeug glitt sanft zu Boden. – Samolot poszybował delikatnie ku ziemi.
Die Möwen glitten im Wind. – Mewy szybowały we wietrze.
Dzisiaj druga część czasownikowej serii:
dingen – dingte – hat gedungen (rzadziej: dang – hat gedingt)
Es stellte sich heraus, dass er einen Mörder gedungen hat. – Okazało się, że wynajął mordercę.
dringen – drang – ist gedrungen
Die Sonne drang durch die Wolken. – Słońce przebijało się przez chmury.
Das Gerücht drang in die Öffentlichkeit. – Plotka przedostała się do wiadomości publicznej.
dringen – drang – hat gedrungen
Er hat auf sofortige Zahlung gedrungen. – Żądał natychmiastowej płatności.
Er hat darauf gedrungen, einen Fachmann zu konsultieren. – Żądał konsultacji z fachowcem.
dreschen – drosch – hat gedroschen (er,sie,es drischt)
Das Getreide wurde gedroschen. – Zboże zostało zmłócone.
Der Weizen wurde mit der Maschine gedroschen. – Pszenica została zmłócona za pomocą maszyny.
erschrecken – erschreckte – hat erschreckt (przestraszyć kogoś)
Warum hast du mich erschreckt? – Dlaczego mnie przestraszyłeś?
erschrecken – erschrak – ist erschrocken (przestraszyć się), er/sie/es erschrickt
Der Hund hat gebellt und das Kind ist erschrocken. – Pies głośno szczekał i dziecko się przestraszyło.
erwägen – erwog – hat erwogen
Hast du deinen Plan ernsthaft erwogen? – Czy na poważnie rozważyłeś swój plan?
Ich habe das Für und Wider der Sache erwogen. – Rozważyłam za i przeciw tej sprawy.