utworzone przez Magdalena Welter | 13 kwi 2015 | Czasowniki, Lassen, Słownictwo
Do czasowników, których częścią jest „lassen”, zrobiłam osobną etykietę, także teraz znajdziecie tam wszystkie posty na ten temat.
Czasowniki z przedrostkiem „be-” pojawią się w kolejnym poście, jutro lub pojutrze. Na dzisiaj niestety nie zdążyłam do końca ich dla Was omówić.
entlassen – zwolnić
entlassen – entließ – hat entlassen (czasownik nierozdzielny)
Mitarbeiter entlassen– zwolnić pracowników
fristlos entlassen werden – dostać bezterminowe wypowiedzenie z pracy
Gestern wurde er entlassen. – Wczoraj został zwolniony.
einen Patienten entlassen – wypisać pacjenta ze szpitala
jemanden aus dem Krankenhaus entlassen – wypisać kogoś ze szpitala
aus der Haft (vorzeitig) entlassen werden – zostać zwolnionym z aresztu
aus Gefängnis entlassen – zwolnić z więzienia
aus Armee entlassen – zwolnić z wojska
Die Schüler wurden ins Berufsleben entlassen. – Uczniowie opuścili szkołę, aby rozpocząć życie zawodowe.
jemanden aus dem Vertrag entlassen – zwolnić kogoś z warunków umowy
jemanden aus einer Verpflichtung entlassen – zwolnić kogoś ze zobowiązania
Besucher entlassen – żegnać odwiedzających
Bittsteller entlassen – odprawić petentów
unterlassen
unterlassen – unterließ – hat unterlassen (czasownik nierozdzielny)
es unterlassen, etwas zu tun – zaniechać czegoś
Die letzte Untersuchung wurde unterlassen. – Zaniechano ostatniego badania.
etwas aus Furcht vor den Folgen unterlassen – zaniechać czegoś ze strachu przed skutkami
Unterlass das bitte! – Proszę przestań to robić!
etwas nicht unterlassen können – nie móc sobie czegoś darować
Diesen Kommentar hätten Sie unterlassen können. – Mógł pan sobie darować ten komentarz.
Sie kann diese Dummheiten nicht unterlassen. – Ona nie potrafi darować sobie tych głupstw.
Unterlass das! – Daruj sobie!
unterlassen – zaniedbywać
Warum hast du es unterlassen, mich zu informieren? – Dlaczego zaniedbałeś powiadomienia mnie?
utworzone przez Magdalena Welter | 8 kwi 2015 | Czasowniki, Lassen, Słownictwo
Po czasownikach „hinterlassen” i „zulassen” (tutaj) omówię dziś dla Was kolejne dwa czasowniki, których częścią jest „lassen”:
verlassen – opuścić
verlassen – verließ – hat verlassen (czasownik nierozdzielny)
jemanden verlassen – opuścić kogoś
Sie hat ihren Mann verlassen. – Opuściła swojego męża.
jemanden, der in Not ist, verlassen – opuścić kogoś, kto jest w potrzebie
Er hat uns für immer verlassen. – Odszedł od nas na zawsze.
Und da/dann verließen sie ihn! – I tutaj utknął!
eine Stadt verlassen– opuścić miasto, wyjechać z miasta
Verlassen Sie sofort unser Haus! – Proszę natychmiast opuścić nasz dom! (Proszę natychmiast wyjść z naszego domu!)
Sie verließ ihre Heimat. – Opuściła swoją ojczyznę.
eine Party früh verlassen – wcześnie wyjść z imprezy
das Geschäft verlassen – wycofać się z interesu
die Schule ohne Abschlussprüfung verlassen – opuścić szkołę bez egzaminu końcowego
Die Hoffnung hatte ihn verlassen. – nadzieja go opuściła
Alle Kräfte verließen mich. – siły mnie opuściły
Der Mut hatte ihn verlassen. – odwaga go opuściła
sich verlassen
sich verlassen – verließ sich – hat sich verlassen (czasownik nierozdzielny)
sich auf jemanden / etwas verlassen (+Akk.) – polegać na kimś / na czymś, zdawać się na kogoś / na coś
Man kann sich auf ihn huntertprozentig verlassen. – Można na nim polegać stuprocentowo.
Ich verlasse mich darauf, dass du mir hilfst. – Zdaję się na to, że mi pomożesz.
Darauf kannst du dich verlassen. – Możesz się na to zdać.
Worauf du dich verlassen kannst! – Możesz być tego pewien!
Ich werde mich an ihr rächen, darauf kannst du dich verlassen / worauf du dich verlassen kannst! – Zemszczę się na niej, możesz być tego pewien!
sich auf sein Glück verlassen – zdać się na szczęście, powodzenie
Du kannst dich auf ihr Urteil verlassen. – Możesz zdać się na jej opinię.
ablassen – spuścić, opuścić
ablassen – ließ ab – hat abgelassen (czasownik rozdzielny)
Wasser / Luft aus etwas ablassen – spuścić z czegoś wodę / powietrze
das Öl aus dem Motor ablassen – spuścić olej z silnika
einen Behälter ablassen – spuścić wodę ze zbiornika
einen Teich ablassen – spuścić wodę ze stawu
Wasser aus der Wanne ablassen – spuścić wodę z wanny
Dampf ablassen – wypuszczać parę wodną
die Luft aus einem Reifen ablassen – spuścić powietrze z opony
Brieftauben ablassen – wypuścić gołębie pocztowe
einen Zug ablassen – zezwolić pociągowi na jazdę
seinen Groll ablassen– wyrażać swoją urazę
Sprüche ablassen – wygłaszać frazesy
ablassen – nie zakładać
Lassen den Mantel ab! – Nie zakładaj tego płaszcza!
jemandem etwas vom Preis ablassen – opuścić komuś coś z ceny
Ich würde Ihnen den Schrank für 30 Euro ablassen. – Spuściłabym pani cenę szafy o 30 euro.
Kannst du mir 20% von dem Preis ablassen? – Możesz mi opuścić z ceny 20%?
das Schildchen ablassen – zdjąć szyld / wywieszkę
von etwas ablassen – zaniechać czegoś
Er lässt nicht von seiner Absicht ab. – on nie zaniecha swojego zamiaru
von einem Vorhaben ablassen – zaniechać zamiaru
von jemandem ablassen – zostawić kogoś w spokoju
von dem Unterlegenen ablassen – odstąpić od pokonanego
utworzone przez Magdalena Welter | 2 kwi 2015 | Ciekawostki, Słownictwo
Dzisiaj napiszę Wam o pochodzeniu słowa „Karwoche„, czyli „Wielki Tydzień”. Jak widzimy, nie jest to po niemiecku „die Große Woche”, ale jest też wiele języków, gdzie nazwa jest zupełnie inna, chociażby hiszpański.
Zacznę może od słowa Ostern (Wielkanoc). Skąd ono się wzięło? W języku średniowysokoniemieckim słowo miało formę ōsteren,w starowysokoniemieckim ōstarūn. Pochodzi prawdopodobnie od imienia indogermańskiej bogini wiosny. Spokrewnione ze starowysokoniemieckim ōstar (wschodni, na Wschodzie), słowo oznacza kierunek wschodzącego Słońca, porannego światła.
Tak jak już wspomniałam, Wielki Tydzień to po niemiecku die Karwoche. Słowo pochodzi od średniowysokoniemieckiego karvrítac, pochodzącego z kolei od średniowysokoniem. kar, starowysokoniem. chara – lament, smutek.
Wielki Czwartek to Gründonnerstag, czyli „zielony czwartek”. Nazwa pochodzi od zwyczaju jedzenia w ten dzień tylko zielonych warzyw. Powstała w XIII wieku. Tradycja jedzenia zielonych warzyw symbolizuje siłę wiosny i nabieranie sił na cały rok.
Wielki Piątek to Karfreitag
Wielka Sobota – Karsamstag lub współcześnie coraz częściej Ostersamstag
Gründonnerstag, Karfreitag i Karsamstag nazywane są razem Kartage, czyli dniami, w których wspominamy mękę i śmierć Jezusa.
Wielka Niedziela – Ostersonntag
Poniedziałek wielkanocny – Ostermontag
utworzone przez Magdalena Welter | 30 mar 2015 | Ciekawostki, Słownictwo
Dzisiaj przygotowałam dla Was ciekawostkę. Opiszę, skąd wzięły się nazwy niemieckich dni tygodnia, do czego konieczne jest sięgnięcie do historii języka.
A więc po kolei:
Montag – w języku średniowysokoniemieckim mōntac, māntac, w starowysokoniemieckim mānetac. Słowo oznacza Tag der Mondes, czyli dzień Księżyca. Wywodzi się od łacińskiego dies Lunae – dzień Luny, czyli bogini Księżyca. Także w języku greckim słowo związane jest z Księżycem. hēméra Selénēs oznacza dzień Seleny, czyli bogini Księżyca.
Dienstag – w średniowysokoniemieckim dienstac, dinstac, w średniodolnoniemieckim dinsdach, dingesdach. Słowo związane jest z imieniem germańskiego boga nieba – Ziu, stworzone na podobieństwo łacińskiego Martis dies. Dienstag oznacza Tag des Ziu– dzień Ziu, dzień Ziu jako chroniącego thing.
Dodam tutaj, że u Germanów pojęcie „thing” oznaczało zebranie ludu, wojska, posiedzenie sądu, na którym obradowano o wszystkich kwestiach prawnych dotyczących plemienia. Słowo przekształciło się potem w „Ding”.
Mittwoch – w średniowysokoniemieckim mit(te)woche, w późnostaroniemieckim mittawehha. Pochodzi od łacińskiego media hebdomas dla germańskiego określenia Wodanstag. Bezpośrednio z średniowysokoniemieckiego mitti (środek) i woche (tydzień).
Donnerstag – w średniowysokoniemieckim donerstac, w starowysokoniemieckim Donares tag. Słowo powstało z imienia germańskiego boga gromów Donara. Utworzone na wzór łacińskiego Iovis dies – dzień Jupitera.
Freitag – w średniowysokoniemieckim vrítac, w starowysokoniemieckim fríadag lub fríjedag, od imienia stawianej na równi z boginią miłości Wenus Friją. Imię Frija oznacza „ukochana, kochana”. Słowo stworzone na wzór łacińskiego Veneris dies – dzień Wenus.
Samstag – w średniowysokoniemieckim sam(e)tac, w starowysokoniemieckim sambatac. Pierwszy człon słowa pochodzi od greckiego sábbaton.
Sonnabend – określenie soboty używane głównie na zachodzie i południu Niemiec, w Austrii i Szwajcarii. W średniowysokoniemieckim sun(nen)ābent, w starowysokoniemieckim sunnūnāband. Pochodzi od staroangielskiego sunnanæfen. Oznacza Vorabend vor Sonntag – przeddzień niedzieli. W staroangielskim utworzone od sunnundæg (niedziela) i æfen (przeddzień).
Sonntag – w średniowysokoniemieckim sun(nen)tac, w starowysokoniemieckim sunnūn tac. Utworzone na wzór łacińskiego dies Solis i greckiego hēméra Hēlíou – dzień Słońca.
Źródło: DUDEN Herkunftswoerterbuch
utworzone przez Magdalena Welter | 28 mar 2015 | Skojarzenia, Słownictwo
Dzisiaj pora na trochę słownictwa i ćwiczeń do niego. Materiał dotyczy głównie słownictwa związanego ze szkołą (poziom podstawowy).
Z Dropboxa możecie ściągnąć wersję z obrazkami w pdf:
Skojarzenia i połączenia 2
(Nie jestem jednak pewna, czy to działa, bo dopiero zaczynam udostępniać materiały na Dropboxie, także dajcie proszę znać).
Tutaj pierwsza część:
Skojarzenia 1
I. Menschen: ordne zu! Er oder sie?
Ludzie: przyporządkuj! On czy ona?
Mensch, Kind, Ausländer, Bürger, Mädchen, Junge, Erwachsene, Lehrer, Lehrerin, Schüler, Schülerin
er (der) –
sie (die) –
Określenia kobiet najczęściej są tworzone poprzez dodanie do męskiego określenia końcówki „-in”, np:
der Lehrer – die Lehrerin
der Schüler – die Schülerin
der Ingenieur – die Ingenieurin
der Politiker – die Politikerin
der Psychologe – die Psychologin
der Polizist – die Polizistin
der Architekt – die Architektin
der Verkäufer – die Verkäuferin
Czasami musimy uwzględnić przegłos:
der Arzt – die Ärztin
der Rechtsanwalt – die Rechtsanwältin
Wyjątki:
der Fachmann – die Fachfrau
der Kaufmann – die Kauffrau
der Geschäftsmann – die Geschäftsfrau
der Empfangsherr – die Empfangsdame
die Krankenschwester – der Krankenpfleger
II. Adjektive
das Nationallied – hymn narodowy
die Fremdsprache – język obcy
ich bin hier fremd – nie jestem stąd
der Fremdenverkehr – ruch obcych, czyli turystyka
fremdgehen – zdradzać (w małżeństwie)
Die Tafel ist schwarz. – Tablica jest czarna.
Die Kreide ist weiß. – Kreda jest biała.
Das Zimmel ist hell. – Pokój jest jasny.
Es ist hell draußen. – Jest jasno na zewnątrz.
Es ist 22 Uhr, es ist dunkel. – Jest 22:00, jest ciemno.
Das Kind ist klein. – Dziecko jest małe.
Der Baum ist groß. – Drzewo jest duże.
Die Leute auf einer Beerdigung sind traurig. – Ludzie na pogrzebie są smutni.
Jak widzimy, słowo „Beerdigung” ma w sobie „Erde” (ziemia). Pogrzeb to więc niejako „uziemienie” 🙂
Das Auto ist neu. – Samochód jest nowy.
Die Tasche ist alt. – Torebka jest stara.
Die Bluse hat viele Farben, sie ist bunt. – Bluzka ma dużo kolorów, jest kolorowa.
Der Bär ist braun. – Niedźwiedź jest brązowy.
Die Nachbarn sind nett. – Sąsiedzi są mili.
Der Lehrer ist streng. – Nauczyciel jest surowy.
Die Eltern sind streng. – Rodzice są surowi.
Das Haus ist modern. – Dom jest nowoczesny.
III. Verkleinerungen – Zdrobnienia
das Brot – das Brötchen
das Brett – das Brettchen
die Tafel – das Tafelchen
das Haus – das Häuschen
der Tisch – das Tischchen
die Mappe – das Mäppchen
IV. Schulfächer – Przedmioty szkolne
(die) Erdkunde = Erde + Kunde
(die) Geographie
(die) Geschichte
(die) Biologie
(die) Mathematik (Mathe)
(die) Chemie
(die) Naturwissenschaft (NaWi)
(der) Sport
(die) Musik
(die) Physik
(die) Kunst
(die) Musik
(die) Sozialkunde
(die) Religion
(die) Ethik
V. Komposita – Wyrazy złożone
die Hausaufgabe = das Haus + die Aufgabe
die Fremdsprache = fremd + die Sprache
die Muttersprache = die Mutter + die Sprache
das Sprachlabor = die Sprache + das Labor
das Klassenzimmer = die Klasse + das Zimmer
der Schreibtisch = schreiben + der Tisch
der Kindergarten = die Kinder + der Garten
die Grundschule = der Grund + die Schule
das Fensterbrett = das Fenster + das Brett
der Blumentopf = die Blume + der Topf
das Schulkind = die Schule + das Kind
der Buchstabe = das Buch + der Stab
der Schulhof = die Schule + der Hof
die Schultüte = die Schule + die Tüte
die Schultasche = die Schule + die Tasche
das Pausenbrot = die Pause + das Brot
der Schulbus = die Schule + der Bus
der Schulweg = die Schule + der Weg
der Sportplatz = der Sport + der Platz
die Turnhalle = turnen + die Halle
die Schulstunde = die Schule + die Stunde
das Arbeitsblatt = die Arbeit + das Blatt
der Stundenplan = die Stunde + der Plan
der Hausmeister = das Haus + der Meister
die Klassenarbeit = die Klasse + die Arbeit
das Wörterbuch = das Wort + das Buch
das Klassenbuch = die Klasse + das Buch
das Lehrerzimmer = der Lehrer + das Zimmer
VI. Wo befinden sich die Gegenstände? Verbinde!
Gdzie znajdują się przedmioty? Połącz!
|
WAS?
|
WO?
|
|
das Heft
|
an der Wand
|
|
das Buch
|
im Kühlschrank
|
|
der Teller
|
auf dem Schreibtisch
|
|
das Plakat
|
auf dem Tisch
|
|
der Pullover
|
im Regal
|
|
das Essen
|
im Schrank
|
VII. Was passt zusammen? Co pasuje?
|
die Tafel
|
frei
|
|
der Bleistift
|
der Stuhl
|
|
die Sommerferien
|
spielen
|
|
die Mittagspause
|
die Kreide
|
|
das Heft
|
die Mensa
|
|
der Schulhof
|
der Kuli
|
|
der Tisch
|
der Buntstift
|
VIII. Was macht man alles in der Schule?
schreiben, lernen, lesen, rechnen, üben, turnen, wiederholen, malen, singen
IX. Was passt in die Reihe?
Schreibtisch, Direktor, Deutsch, Stuhl, Französisch, Latein, Hausmeister,
Mathematik, Lehrer, Chemie, Englisch, schreiben, Informatik, lernen, rechnen, Tafel,
lesen, Fenster, Physik, Schüler
Personen:
Sprachen:
Verben:
Möbel/Gegenstände:
Naturwissenschaften:
X. Korrigiere
In Mathe lese ich.
In Englisch lerne ich meine Muttersprache.
In Sport turne ich im Klassenzimmer. –> in der
In Musik turne ich.
In Kunst rechne ich.
Die Tafel ist rot.
Ich schreibe an die Wand.
XI. Was sagt der Lehrer und was sagt der Schüler?
Können Sie wiederholen?
Wie war die Frage?
Komm an die Tafel!
Welche Seite?
Öffne das Buch!
Schreib ins Heft!
Wer meldet sich?
Mach die Aufgabe!
Ich kann die Aufgabe nicht machen.
Sei pünktlich!
Wer ist nicht da?
Ich bin da.
Er ist nicht da.
utworzone przez Magdalena Welter | 13 mar 2015 | Czasowniki, Lassen, Słownictwo
Dzisiaj rozpoczynam omawianie czasowników, których częścią jest „lassen”. W każdym poście będą pojawiać się dwa. Po „hinterlassen” i „zulassen” będą to jeszcze: (sich) verlassen, ablassen, entlassen, unterlassen, überlassen, auslassen, erlassen, sich niederlassen, herablassen, zurücklassen.
hinterlassen – pozostawić
hinterlassen – hinterließ – hat hinterlassen (czasownik nierozdzielny)
Eindruck hinterlassen – pozostawić wrażenie
bei jemanden einen guten/schlechten Eindruck hinterlassen– pozostawić u kogoś dobre/złe wrażenie
Der Film hat bei mir einen guten Eindruck hinterlassen. – Film pozostawił na mnie dobre wrażenie.
Fingerabdrücke hinterlassen – pozostawić odciski palców
Der Einbrecher hat Fingerabdrücke hinterlassen. – Włamywacz pozostawił odciski palców.
in Sand Spuren hinterlassen – pozostawić ślady w piasku
eine Nachricht, einen Zettel hinterlassen – pozostawić wiadomość, kartkę
Falls du vergisst, mich über den Termin zu informieren, kannst du nachher einen Zettel auf dem Tisch hinterlassen. – Jeśli zapomnisz poinformować mnie o terminie, możesz później zostawić kartkę na stole.
etwas sauber hinterlassen – wyczyścić coś, zostawić coś po sobie posprzątane
etwas unaufgeräumt hinterlassen/ ein Zimmer in großer Unordnung hinterlassen – nie posprzątać czegoś po sobie / zostawić po sobie pokój w bałaganie
Familie, Kinder, Erbe hinterlassen – pozostawić po sobie rodzinę, dzieci, spadek
Unser Nachbar hinterließ ein großes Vermögen. – Nasz sąsiad pozostawił duży majątek.
hinterlassene Werke – spuścizna
Seine hinterlassenen Werke umfassen etwa 100 Bilder. – Jego spuścizna obejmuje około 100 obrazów.
viele Schulden hinterlassen – pozostawić dużo długów
dem Sohn ein Grundstück hinterlassen – pozostawić (zapisać w spadku) synowi działkę
zulassen – (dulden, ermöglichen od. erlauben) – dopuszczać, pozwalać na coś
zulassen – ließ zu – hat zugelassen (czasownik rozdzielny)
etwas zulassen – pozwolić na coś
wenn die Situation es zulässt – jeśli sytuacja na to pozwoli
Wie kannst du zulassen, dass er dich so ausnutzt? – Jak możesz pozwolić, żeby on tak cię wykorzystywał?
jemanden zur Prüfung zulassen – dopuścić kogoś do egzaminu
jemanden zum Studium zulassen – przyjąć kogoś na studia
Weil sie bei der Aufnahmeprüfung gut abgeschnitten hatte, wurde sie zum Studium zugelassen. – Ponieważ dobrze wypadła na egzaminie wstępnym, została przyjęta na studia.
Der Film ist für Jugendliche nicht zugelassen. – Film nie jest dozwolony dla młodzieży.
Aktien an der Börse zulassen – wypuścić akcje na giełdę
Das Medikament wurde zugelassen. – Lekarstwo zostało dopuszczone, dozwolone (do użytku).
ein Auto für den Verkehr zulassen – dopuścić samochód do ruchu
ein Auto auf jemanden zulassen – rejestrować samochód na kogoś
Sie hat das Auto auf ihre Schwester zugelassen. – Zarejestrowała samochód na swoją siostrę.
ein zugelassener Anwalt – adwokat dopuszczony do wykonywania zawodu
er ist als Arzt bei der Kammer zugelassen – on jest dopuszczony przez izbę do wykonywania zawodu lekarza
keinen Zweifel zulassen – nie pozostawiać żadnej wątpliwości
Sein Verhalten lässt keinen Zweifel zu. – Jego zachowanie nie pozostawia żadnej wątpliwości.
Die Situation lässt keine Veränderung zu. – Sytuacja nie dopuszcza żadnych zmian.
Das Werk lässt mehrere Interpretationen zu. – Dzieło dopuszcza wiele interpretacji.
Die Vorgänge lassen den Schluss zu, dass der Versuch gelungen ist. – Procesy pozwalają wysnuć wniosek, że eksperyment się powiódł.
Die Wetterverhältnisse lassen kein höheres Tempo zu. – Warunki pogodowe nie pozwalają na szybsze tempo.
utworzone przez Magdalena Welter | 22 lut 2015 | Ciekawostki, Skojarzenia, Słownictwo
Od kilku tygodni opracowuję metodę nauczania polegającą na skojarzeniach i mostach myślowych. Dzisiaj przedstawiam Wam pierwszą część takiego „kursu” i czekam na feedback 🙂
Te skojarzenia to oczywiście tylko część kursu, do tego dochodzą inne materiały. Mam nadzieję zrobić z tego niedługo e-booka.
W materiale znajdują się także pomocnicze pytania.
I. Verkleinerungen – zdrobnienia
(das) Brötchen – od das Brot – chleb –> mały chleb = bułka
(die) Fischstäbchen – od „der Fisch” + „der Stab – kij, pręt” –> kijki rybne = paluszki rybne
die Schale – skórka, skorupa, łupina
Was hat eine Schale?
eine Banane, eine Nuss, eine Kartoffel
schälen – obierać
(das) Schälchen – mała miska/salaterka –> „die Schale” to także misa, salaterka
(das) Brettchen – tacka, od das Brett – deska –> deseczka = tacka
(das) Würstchen – kiełbaska, od die Wurst – kiełbasa –> kiełbaska
II. Malhzeiten
Słowo „die Mahlzeit”, czyli „posiłek” wywodzi się z języka późnośrodkowowysokoniemieckiego. Oznaczało ustalony czas jedzenia, stąd w złożeniu mamy „-zeit”. Samo słówko „Mahl” oznaczało jedzenie podane o ustalonym czasie.
„früh” oznacza „wczesny, wcześnie”
das Frühstück – śniadanie
die Frühdiagnose – wczesna diagnoza
der Frühling – wiosna
der Frühsommer – wczesne lato
die Frühkartoffeln – wczesne/młode ziemniaki
der Abend – wieczór
das Abendessen – wieczorne jedzenie, czyli kolacja
das Abendbrot – wieczorny chleb, czyli kolacja
der Abendhimmel – wieczorne niebo
Słowo „der Himmel”, czyli „niebo”, jest bardzo ciekawe. W języku starowysokoniemieckim i średniowysokoniemieckim oznaczało pokrywę, osłonę. Spokrewnione jest z nim także słowo „Hemd”.
die Abendsonne – wieczorne słońce
die Mahlzeit – posiłek
der Mittag – południe
Mittagessen – południowe jedzenie, czyli obiad
die Mittagspause – przerwa w południe, czyli przerwa obiadowa
frühstücken – jeść śniadanie
zu Mittag essen – jeść obiad
zu Abend essen – jeść kolację
III. Sonstiges
(das) Vollkornbrot – chleb pełnoziarnisty
voll – pełen
das Korn – ziarno
das Brot – chleb
(das) Weißbrot – biały chleb
(der) Frischkäse – ser biały
Was muss man frisch essen?
(der) Blumenkohl – kwiecista kapusta, czyli kalafior
die Blume – kwiat
der Kohl – kapusta
(der) Pfirsich – brzoskwinia
Pochodzenie słowa „Pfirsich” jest bardzo ciekawe. „Pfirsich” wywodzi się od łacińskiego „persica arbor”, czyli „perskie drzewo”. Perski – persisch. Może wywodzić się też od „persicum malum” – „perskie jabłko”. Brzoskwinia dotarła z Chin do Europy właśnie przez Persję.
(die) Birne – gruszka
(die) Glühbirne – żarówka
Złożenie „Glühbirne” jest bardzo logiczne, ponieważ żarówka ma przecież kształt gruszki, a „glühen” oznacza „tlić się, żarzyć się, palić, płonąć”.
(die) Pflaume – śliwka
(der) Nachtisch – deser. „nach” – po. „Tisch” – stół.
Słowo „Tisch” pochodzi od łacińskiego „discus”. W języku starowysokoniemieckim w formie „tisc”. Wtedy słowo oznaczało półmisek. „Tisch” dzisiaj oznacza w pewnych kontekstach również „posiłek, jedzenie”, np.:
zu Tisch bitten – prosić do stołu, czyli do jedzenia
bei Tisch sein – być w trakcie jedzenia
nach Tisch – po jedzeniu
(der) Strohhalm – słomka do picia
das Stroh – słoma
der Halm – źdźbło.
(die) Kanne – dzbanek
die Teekanne – dzbanek na herbatę
die Kaffeekanne – dzbanek na kawę
(die) Tasse – filiżanka
die Kaffeetasse – filiżanka do kawy
die Untertasse – podstawka pod filiżankę
der Untersetzer – podstawka
die Unterfamilie – podrodzina
das Unterhemd – podkoszulek
unter – pod
die Decke – kołdra, sufit, pokrywa
die Tischdecke – pokrywa na stół, czyli obrus
die Schneedecke – pokrywa śnieżna
den Tisch decken – nakrywać stół
Wo gibt es noch eine Decke?
naschen – łasować, jeść słodycze
die Naschkatze – łakomczuch
die Sahne – śmietana
die Schlagsahne – bita śmietana
der Schmetterling – motyl
der Sommervogel – letni ptak, czyli motyl
der Vogel – ptak
der Sommer – lato
O tym, co motyl ma wspólnego ze śmietaną, pisałam tutaj:
(die) Handschuhe – buty na ręce, czyli rękawiczki
Was ist nicht sauer?
Was ist nicht süß?
die Süßkirsche – czereśnia
die Sauerkirsche – wiśnia
Was passt nicht so gut zum Frühstück?
Was naschen die Menschen gerne?
Welche Mahlzeiten haben wir am Tag?
Was ist kein Obst?
Was kann man in einen Eintopf tun?
Welches Obst und Gemüse muss man schälen?
utworzone przez Magdalena Welter | 28 sty 2015 | Ciekawostki, Słownictwo
Powszechna opinia o języku niemieckim jest taka, że brzmi on po prostu brzydko. Ja mam na ten temat nieco inne zdanie. Myślę, że język niemiecki brzmi pięknie, jest bardzo melodyjny i że da się w nim pisać piękne wiersze i śpiewać śliczne piosenki.
Jednym z najczęściej podawanych przykładów jest Schmetterling – słowo często wyśmiewane, bo jak brzmi Schmetterling w porównaniu z odpowiednikami w innych językach?
ang. – butterfly
fr. – papillon
hiszp. – mariposa
wł. – farfalla
Moim zdaniem „Schmetterling” jest bardzo ładnym słowem, jednym z moich ulubionych w niemieckim.
Bardzo lubię książki Wojciecha Cejrowskiego, w których opisuje swoje wyprawy do Ameryki Południowej. Chyba w „Gringo wśród dzikich plemion” pisał, że kiedy ktoś wybiera się do amazońskiej dżungli, to należy słuchać indiańskiego przewodnika bez względu na wszystko. Nawet jeśli coś europejskiemu człowiekowi wydaje się ładne i przyjazne, to wcale nie musi takie być. Wspomniał m.in. o motylach, które w dżungli mogą być zarówno przyjazne, jak i bardzo niebezpieczne. Te groźne nazwał właśnie „Schmetterlingami” 🙂
Warto przyjrzeć się w tym momencie historii słowa „Schmetterling„. Pochodzi ono z dolnosaksońskiego (Obersächsisch – dialekt w okolicach Drezna), prawdopodobnie od słowa „(der) Schmetten„, czyli „śmietana”. Słowo „Schmetten” jest spokrewnione z czeskim słowem „smetana”.
A co wspólnego mają motyle ze śmietaną?
Według starych wierzeń ludowych czarownice latały pod postacią motyla (in Schmetterlingsgestalt), aby kraść mleko i śmietanę właśnie.
W niektórych regionach Szwajcarii „Schmetterling” jest nazywany „(der) Sommervogel” – letni ptak. Czy nie ładnie?
der Schmetterling, die Schmetterlinge – motyl, motyle
wie ein Schmetterling hin und her flattern – dosłownie „fruwać jak motyl”, znaczenie: mieć wiele miłostek, przelotnych romansów
Schmetterlinge im Bauch – motyle w brzuchu
Schmetterling schwimmen – pływać stylem motylkowym
200 m Schmetterling schwimmen – przepłynąć 200 m stylem motylkowym
das Schmetterlingsschwimmen – pływanie stylem motylkowym
die Gestalt, die Gestalten – postać, postaci
utworzone przez Magdalena Welter | 9 lis 2014 | Czasowniki, Słownictwo
W tym tygodniu przygotowywałam post o często mylonych czasownikach „tauschen” i „wechseln”. Starałam się zebrać dla Was jak najwięcej znaczeń i przykładów. Mam nadzieję, że przykłady wyjaśnią Wam wiele wątpliwości w zastosowaniu.
W następnym poście omówię czasowniki „(sich) ändern” i „(sich) verändern”.
tauschen – z tym czasownikiem zawsze występują dwa podmioty, nawet jeśli drugi nie jest nazwany (zawsze wymieniamy się z kimś). Czasownik „tauschen” oznacza, że dajemy coś komuś i otrzymujemy coś w zamian. Oznacza również, że wymieniamy się miejscami – oddajemy swoje miejsce komuś i zajmujemy jego miejsce.
wechseln – oznacza, że jedna rzecz wchodzi na miejsce drugiej i że coś, co w chwili obecnej nie nadaje się do użytku, zostaje zastąpione przez coś innego
I. tauschen
Geld tauschen – rozmienić pieniądze
mit jemandem Blicke tauschen (Blicke wechseln) – wymienić spojrzenia
Ich habe mit ihm nicht gesprochen, wir haben nur Blicke getauscht. – Nie rozmawiałem z nim, tylko wymieniliśmy spojrzenia.
etwas gegen etwas tauschen – wymienić coś na coś
Briefmarken tauschen – wymienić się znaczkami pocztowymi
Ich habe viele Briefmarken aus Südamerika. Ich tausche sie gerne gegen Briefmarken aus Asien. – Mam dużo znaczków pocztowych z Ameryki Pd. Chętnie wymienię je na znaczki z Azji.
Sie würden gerne ihr Auto gegen ein neueres tauschen, aber im Moment geht es nicht. – Chętnie wymieniliby swoje auto na nowsze, ale w tej chwili nie jest to możliwe.
die Plätze tauschen – zamienić się miejscami
Lass uns die Plätze tauschen! – Zamieńmy się miejscami!
mit jemandem tauschen – zamienić się z kimś
Wollen wir tauschen? – Zamienimy się?
Ich möchte mit ihr nicht tauschen. – Nie chciałbym się z nią zamienić.
II. wechseln
Reifen wechseln – zmieniać opony
bei einem Auto das Öl / die Reifen wechseln – zmieniać w samochodzie olej / opony
ein Hemd wechseln – zmienić koszulę
zum Wechseln – na zmianę
ein Hemd zum Wechseln – koszula na zmianę
die Socken zum Wechseln – skarpetki na zmianę
Ich weiß nicht, wie das Wetter morgen sein wird. Ich habe ein wichtiges Treffen und nehme lieber ein Kleid zum Wechseln mit. – Nie wiem, jaka jutro będzie pogoda. Mam ważne spotkanie i wezmę lepiej sukienkę na zmianę.
von Kopf bis Fuß die Kleidung wechseln – zmienić ubranie od stóp do głów
das Thema wechseln – zmienić temat
Ich will darüber nicht mehr sprechen, lass uns das Thema wechseln! – Nie chcę już o tym rozmawiać, zmieńmy temat!
Können wir das Thema wechseln? – Czy możemy zmienić temat?
das Tempo/seine Ansichten/seine Gesinnung/die Konfession wechseln – zmienić tempo / swoje poglądy / swoje poglądy (nastawienie) / wyznanie
die Schule/den Wohnsitz/den Beruf/die Adresse/die Branche/den Partner/den Namen/den Arzt wechseln – zmienić szkołę / miejsce zamieszkania / zawód / adres / branżę / partnera / nazwisko / lekarza
ein paar Worte miteinander wechseln – zamienić ze sobą kilka słów
mit jemandem Blicke wechseln – wymienić z kimś spojrzenia
die Seiten wechseln – zmienić strony
Die Mannschaften wechseln die Seiten. – Drużyny zmieniają strony.
an der Grenze Geld wechseln – wymienić pieniądze na granicy
Euro in Pfund wechseln – wymienić euro na funty
20 Euro wechseln – rozmienić 20 Euro
Können Sie mir einen Fünfeuroschein wechseln? – Czy może mi pan rozmienić banknot 5 euro?
Können Sie mir einen Zwanzigeuroschein in zwei Zehner wechseln? – Czy może mi pan rozmienić banknot 20 euro na dwie dziesiątki?
einen Geldschein in Münzen wechseln – rozmienić banknot na monety
mit jemandem die Ringe wechseln – wymienić z kimś obrączki
zu einer anderen Fima wechseln – przejść do innej firmy
Der Mitarbeiter hat letzten Monat zu BMW gewechselt. – Pracownik przeszedł w zeszłym miesiącu do BMW.
auf die andere Spur wechseln (+sein) – zmienić pas ruchu
Was kann wechseln? (immer wieder) – Co może się zmieniać? (ciągle)
die Stimmung – nastrój
Ihre Stimmung hat schnell gewechselt. – Jej nastrój szybko się zmienił.
die Miene – mina
der Gesichtsausdruck – wyraz twarzy
Ein guter Schauspieler sollte im Stande sein, seinen Gesichtsausdruck schnell zu wechseln. – Dobry aktor powinien być w stanie szybko zmieniać wyraz twarzy.
die Ampel – sygnalizacja świetlna
Die Ampel wechselte von Rot auf Grün. – Światła zmieniły sie z czerwonego na zielone.
Das Wetter wechselt zwischen Sonne und Regen. – Pogoda zmienia się między słońcem a deszczem.
Das Programm im Kino wechselt jede Woche. – Program w kinie zmienia się w każdym tygodniu.
In der Firma wechseln die Mitarbeiter oft. – w firmie pracownicy często się zmieniają.
wechseln – zmienić (miejsce pobytu) (+sein)
von einer Feier zur anderen wechseln – pójść z jednej uroczystości na drugą
Der Mitarbeiter muss in die Personalabteilung wechseln. – Pracownik musi przejść do działu kadr.
über die Grenze wechseln – przemieścić się przez granicę
utworzone przez Magdalena Welter | 6 paź 2014 | Czasowniki, Słownictwo
Dzisiaj przyszła kolej na drugą część znaczeń czasownika „legen”, tym razem jako czasownika zwrotnego.
sich legen – kłaść się
sich ins Bett / zu Bett legen – kłaść się do łóżka
sich schlafenlegen – kłaść się spać
sich in die Sonne legen – położyć się na słońcu
sich auf die Seite legen – położyć się na boku
sich auf den Bauch legen – położyć się na brzuchu
sich auf den Rücken legen – położyć się na plecach
sich mit dem Ellbogen auf den Tisch legen – opierać się łokciem o stół
sich auf etwaslegen – osiadać
Der Staub legt sich auf die Möbel. – Kurz osiada na meblach.
Der Rauch legt sich auf die Wände. – Dym osiada na ścianach.
Der Schnee legt sich auf das Feld. – Śnieg osiada na polu.
Der Nebel legt sich über die Stadt. – Mgła osiada nad miastem.
Ihre Erkältung hat sich auf die Nieren gelegt. – Przeziębienie osiadło na nerkach. (Nie jestem pewna, jak to ująć po polsku. Może ktoś doradzi?)
sich legen – przechodzić, ustawać, opadać, mijać
Der Wind legt sich. – Wiatr ustaje.
Der Sturm hat sich schnell gelegt. – Burza szybko przeszła.
Unsere Trauer hat sich gelegt. – Nasz smutek minął.
Der Zorn hat sich nur langsam gelegt. – Gniew mijał wolno.
Die Begeisterung wird sich schnell legen. – Zapał szybko minie.
Das legt sichhoffentlich bald wieder. – Oby to wkrótce minęło.
sich auf etwas legen – poświęcić się czemuś, skoncentrować się na czymś
Er hat sich auf Medizintechnik gelegt. – On skupił się na technice medycznej.
Sie will sich auf Zeitmanagement legen. – Ona chce skoncentrować się na zarządzaniu czasem.
utworzone przez Magdalena Welter | 27 wrz 2014 | Czasowniki, Słownictwo
Podstawowe znaczenie czasownika „legen” to „kłaść”, „położyć”:
Ich habe das Buch auf den Tisch gelegt. – Położyłam książkę na stół.
Legst du die Unterlagen in die Schublade? – Położysz dokumenty do szuflady?
Czasownik ten często jest mylony z „liegen“. Trzeba tu uważać na wymowę, ponieważ „liegen” oznacza „leżeć”.
Ich lege mich ins Bett. – Kładę się do łóżka. (biernik/Akkusativ – czasownik „legen“ odpowiada na pytanie „wohin?“)
Ich liege im Bett. – Leżę w łóżku. (celownik/Dativ – czasownik „liegen” odpowiada na pytanie „wo?”)
Er legt das Buch auf den Tisch. – On kładzie książkę na stół.
Das Buch liegt auf dem Tisch. – Książka leży na stole.
das Tuch auf denTisch legen – położyć obrus na stół
das Fleisch in den Kühlschrank legen – włożyć mięso do lodówki
die Füße auf den Stuhl legen – położyć stopy na krzesło
Er legte seine Hand auf meinen Arm. – Położył dłoń na moje ramię.
Inne znaczenia czasownika „legen“:
etwas aus der Hand legen – wróżyć z ręki
Karten legen – wróżyć z kart
viel Gefühl in etwas legen – wkładać w coś dużo uczucia
Ich lege viel Gefühl in meine tägliche Arbeit. – Wkładam dużo uczucia w moją codzienną pracę.
jemandem nahelegen, etwas zu tun – radzić komuś coś zrobić
Dem Chef hat man den Rücktritt nahegelegt. – Szefowi doradzono rezygnację.
Das legt die Vermutung nahe, dass… – To nasuwa przypuszczenie, że…
etwas offenlegen – wyjawiać, ujawniać coś
Die Ursachen der Katastrophe wurden offengelegt. – Przyczyny katastrofy zostały ujawnione.
Eier legen – znosić jajka
Die Henne hat ein Ei gelegt. – Kura zniosła jajko.
Feuer legen – podkładać ogień
jemanden ins Bett legen – kłaść kogoś do łóżka
ein Kind schlafen legen – położyć dziecko spać
etwas in Marinade legen – marynować coś
Oliven in Öl legen – zalewać oliwki olejem
die Stirn / das Gesicht in Falten legen – zmarszczyć czoło / twarz
Er legte sein Gesicht in Falten. – On zmarszczył twarz.
Haare legen – układać włosy
sich die Haare in Wellen / in Locken legen – układać sobie włosy w fale / w loki
den Hund an die Kette legen – przywiązać psa do smyczy
Fliesen oder Bodenbelag legen – kłaść płytki albo wykładzinę
Man muss das Parkett noch legen. – Trzeba jeszcze położyć parkiet.
Kabel, Schienen legen – prowadzić kable, szyny
Minen legen – podkładać miny
Schlingen legen – zastawiać sidła
Schlingen sind überall gelegt. – Wszędzie są zastawione sidła.
Kartoffeln / Bohnen / Erbsen legen – sadzić ziemniaki / fasolę / groch
utworzone przez Magdalena Welter | 3 wrz 2014 | Słownictwo
Dzisiaj zajmę się kilkoma słowami, które na polski tłumaczone są identycznie, ale jednak nie można ich używać zamiennie.
1. der Fürst – książę. Słowo odmienia się według deklinacji słabej:
N. der Fürst
G. des Fürsten
D. dem Fürsten
A. den Fürsten
die Fürstin – księżna
Słowo „der Fürst“ od średniowiecza oznaczało osobę panującą, rządzącą z rangą po cesarzu lub królu. Najczęściej osoby z tym tytułem rządziły dosyć dużymi księstwami. Dlatego książę Albert II z Monako to po niemiecku „Fürst Albert II.”, a jego żona to „Fürstin Charlene”. Gdyby ktoś tytuł księcia Alberta przetłumaczył na niemiecki jako „Prinz Albert”, byłoby to błędem.
Fürst Albert II. und Fürstin Charlene
Również władca Liechtensteinu, czyli książę Hans-Adam II, nosi tytuł „Fürst”.
Fürst Hans-Adam II. und Fürstin Marie
Zwroty:
wie ein Fürst leben – żyć jak książę
der Fürst dieser Welt – książę tego świata, czyli diabeł
2. der Prinz – tytuł księcia, który nie rządzi. Tak więc „der Prinz” może być synem osoby z tytułem „der Fürst”. Książę William to po niemiecku „Prinz William”. Słowo również odmienia się według deklinacji słabej:
N. der Prinz
G. des Prinzen
D. dem Prinzen
A. den Prinzen
die Prinzessin – księżniczka, księżna
3. der Herzog – książę. Tytuł wyższy niż „Fürst”, pomiędzy królem/cesarzem a władcą z tytułem „Fürst”. Tytuł ten jest obecnie tytułem np. władcy Luksemburga, czyli wielkiego księcia Henryka – „Großherzog Henri”.
die Herzogin – księżna
Großherzog Henri und Großherzogin Maria Teresa
Zdjęcia:
