Dzisiaj przygotowałam dla Was post o zastosowaniach przyimka „mit”. Z kategorii gramatycznej kolejne będą posty o przyimkach „samt”, „mitsamt” oder „nebst”.
1. Wyraża współdziałanie, w danej czynności z jedną lub więcej osobami:
Sie ist mit mir in die Stadt gegangen. – Poszła ze mną do miasta.
Willst du mit uns ins Kino gehen? – Czy chcesz iść z nami do kina?
2. Wyraża wzajemność w danej czynności:
sich mit jemandem unterhalten – rozmawiać z kimś
mit jemandem streiten – kłócić się z kimś
3. Wyraża przynależność:
ein Computer mit Internetzugang – komputer z dostępem do Internetu
eine Familie mit Kindern – rodzina z dziećmi
ein Buch mit einem interessanten Anhang – książka z ciekawym suplementem
4. Wyraża włączenie czegoś do czegoś, uwzględnienie:
eine Flasche mit Pfand – butelka z fantem
ein Zimmer mit Bad – pokój z łazienką
5. Wyraża, że dana rzecz coś zawiera:
eine Villa mit 15 Zimmern – willa z 15 pokojami
eine Flasche mit Wasser – butelka z wodą
6. Wyraża okoliczności towarzyszące, sposób wykonania danej czynności:
mit Appetit essen – jeść z apetytem
mit Fieber im Bett liegen – leżeć z gorączką w łóżku
etwas mit Absicht tun – robić coś celowo (umyślnie)
7. Wyraża środek pomocniczy, materiał, z którego pomocą dana czynność jest wykonywana:
die Hände mit Seife waschen – myć ręce mydłem
mit der U-Bahn fahren – jechać metrem
mit dem Boot fahren – płynąć łodzią
alles mit Butter kochen – gotować wszystko z masłem (z użyciem masła)
jeden Nachtisch mit Zucker zubereiten – każdy deser przygotowywać z cukrem
8. Wyraża pewien ogólny związek pomiędzy czasownikiem a dopełnieniem:
Was ist los mit dir? – Co się z tobą dzieje?
langsam voran mit der Arbeit gehen – powoli postępować z pracą (robić powolne postępy)
es geht bergab mit ihnen – oni mają się coraz gorzej
Raus mit dir! – Wynoś się!
9. Jest często częścią przydawki przyimkowej:
er mit seinen komischen Hobbys – on ze swoimi dziwnymi hobby
Der ist verrückt mit seinen vielen Autos. – On ze swoimi wieloma samochodami jest szalony.
10. Określa równoczesny bieg dwóch rzeczy:
mit der Strömung rudern – wiosłować wraz z prądem
mit der Zeit gehen – iść z czasem
11. Określa zakończenie procesu, wydarzenia w pewnych kontekstach:
mit (dem) Einbruch der Dunkelheit (można też powiedzieć: bei Einbruch der Dunkelheit) – wraz z nastaniem ciemności
Mit 29 (Jahren) bin ich selbstbewusster. – W wieku 29 lat jestem bardziej pewna siebie.
mit 90 Jahren sterben – umrzeć w wieku 90 lat
Mit dem heutigen Tag hat sich vieles geändert. – Wraz z dzisiejszym dniem wiele się zmieniło.
Należy dodać, że przyimek „mit” bardzo często wyraża polski narzędnik, który odpowiada na pytania „kim? czym?”
„Mit” łączy się z celownikiem, dlatego też powiemy:
mit einem Kuli schreiben – pisać długopisem
die Schokocreme mit einem Löffel verrühren – mieszać krem czekoladowy łyżką
mit dem Auto fahren – jechać samochodem
mit der U-Bahn fahren – jechać metrem
mit dem Zug reisen – podróżować pociągiem
Fotos mit einem neuen Fotoapparat machen – robić zdjęcia nowym aparatem
Brot mit einem Messer schneiden – kroić chleb nożem
Dziękuję bardzo przydatne
Śmieszy mnie konstrukcja jechać z pociągiem (mit dem Zug fahren). Ciekawe czy coś podobne występuje w innych językach. Dla przykładu w trochę znanym mi włoskim (senza dubbio la piu bella lingua del mondo; die zweifellos schönste Sprache der Welt)) jest co prawda con il treno (col treno) ale jest też in treno czy per treno. Nie wiem czym one się różnią, ba czy w ogóle są prawidłowe; najchętniej używam per treno, które wydaje mi się tu neutralne (vom-kielce-radom-gebiet-aus).
To znaczy po polsku: "jechać pociągiem", a nie "z pociągiem". Jak najbardziej zasadne, gdyż jest to odpowiednik polskiego narzędnika.
A co do włoskiego, to uczyłam się tego języka, ale strasznie go nie lubiłam i nie mam zamiaru wrócić do jego nauki, gdyż nie muszę 🙂 Wszystko jest subiektywne.
Chodziło mi nie o znaczenie lecz że tak powiem o dosłowną (wort-for-wort) budowę konstrukcji (rzecz jasna w polskim rozumieniu).
PS. Nebenbeigesagt vor einigen Jahren gab es auf dem deutschen Buchmarkt Handbücher zum Fremdsprachenlernen (u.a. des Polnischen),
in denen alles, das heisst alle Redewendungen (vornehmlich aus dem Bereich des alltäglichen Lebens) just und gerade Wort für Wort übersetzt wurde (vom-kielce-radom-gebiet-aus).