Kolęda „Cicha noc” („Stille Nacht„) jest chyba najbardziej znaną kolędą na świecie, a pochodzi z Austrii. Po raz pierwszy wykonano ją w 1818 roku podczas pasterki w Oberndorf bei Salzburg. Autorem słów był Joseph Mohr, a melodii Franz Xaver Gruber. Kolęda doczekała się tłumaczeń na ponad 300 języków i dialektów.
Tekst pierwotnie był wierszem, powstał w 1816 roku. Joseph Mohr był wtedy wikarym w Mariapfarr w landzie Salzburg, następnie w nowej parafii św. Mikołaja w Oberndorf bei Salzburg. Wtedy to zaproponował F. Gruberowi napisanie muzyki. Gruber był organistą. Melodia powstała 24 grudnia 1818 roku i jeszcze tego samego dnia kolęda została zaśpiewana podczas pasterki. Według samego Grubera kolęda była „prostą kompozycją„, jednak na tyle spodobała się parafianom, że szybko stała się znana w całej okolicy. Królewska kapela dworska w Berlinie wysłała w 1854 roku do Salzburga list z zapytaniem o genezę kolędy. Wtedy to Franz Gruber opisał jej powstanie. Oryginalny zapis nutowy zaginął, zachował się jednak rękopis wiersza J. Mohra.
Kolęda powstała w trudnych czasach: wojny napoleońskie właśnie się zakończyły, na Kongresie wiedeńskim został ustanowiony nowy porządek Europy. Księstwo Salzburg straciło wtedy swoją niezależność i zostało zeświecczone. Część księstwa przyłączyła się w 1816 do Bawarii, większa część do Austrii. Oberndorf bei Salzburg, gdzie kolęda została wykonana po raz pierwszy, zostało oddzielone od swojego centrum miejskiego w Laufen (dzisiaj Bawaria). Rzeka Salzach została granicą państwową. To ona przez stulecia była podstawą dobrobytu w Laufen (dzięki transportowi soli). Żegluga, szyperzy, budowniczy statków i w związku z tym cała miejscowość mieli przed sobą ciężkie czasy. Wtedy Joseph Mohr przybył do Oberndorf i pozostał tam w latach 1817-1819. Miejscowość Mariapfarr, gdzie żył wcześniej, miała po wymarszu bawarskich wojsk okupacyjnych spore trudności. Właśnie w tych czasach powstała kolęda wyrażająca tęsknotę za pokojem, co jest widoczne szczególnie w czwartej strofie.
Pierwotnie kolęda miała 6 strof, dzisiaj są śpiewane strofy 1, 2 i 6.
W Austrii istnieje nawet towarzystwo „Świętej nocy” – „Stille Nacht Gesellschaft”.
Oryginalny tekst:
Alles schläft. Einsam wacht
Nur das traute heilige Paar.
Holder Knab’ im lockigten Haar,
Schlafe in himmlischer Ruh!
Schlafe in himmlischer Ruh!
Gottes Sohn, o wie lacht
Lieb aus deinem göttlichen Mund,
Da uns schlägt die rettende Stund,
Christ, in deiner Geburt,
Christ, in deiner Geburt.
Die der Welt Heil gebracht,
Aus des Himmels goldenen Höh’n
Uns der Gnade Fülle läßt seh’n
Jesum in Menschengestalt!
Jesum in Menschengestalt!
Wo sich heut alle Macht
Väterlicher Liebe ergoß
Und als Bruder huldvoll umschloß
Jesus die Völker der Welt!
Jesus die Völker der Welt!
Lange schon uns bedacht,
Als der Herr vom Grimme befreyt,
In der Väter urgrauer Zeit
Aller Welt Schonung verhieß!
Aller Welt Schonung verhieß!
Hirten erst kundgemacht
Durch der Engel „Halleluja!“
Tönt es laut bey Ferne und Nah:
„Jesus der Retter ist da!“
„Jesus der Retter ist da!“
Alles schläft, einsam wacht
Nur das traute, hochheilige Paar.
Holder Knabe im lockigen Haar,
Schlaf in himmlischer Ruh,
Schlaf in himmlischer Ruh.
Gottes Sohn, o wie lacht
Lieb aus deinem göttlichen Mund,
Da uns schlägt die rettende Stund,
Christ, in deiner Geburt,
Christ, in deiner Geburt.
Hirten erst kundgemacht,
Durch der Engel Halleluja.
Tönt es laut von fern und nah:
Christ, der Retter ist da,
Christ, der Retter ist da!
Źródła:
fajne
Spoko