Dzisiaj odniosę się do mojego ostatniego postu o czasownikach z przedrostkiem „be-„, który możecie znaleźć tutaj. Wymieniłam tam kilka czasowników i dzisiaj pokażę na przykładach, jak prefiks „be-” intensyfikuje znaczenie.
W zdecydowanej większości przykładów ta intensyfikacja jest wyraźnie widoczna, czasem różnica jest bardzo mała i czasowników można używać zamiennie. Za każdym razem omawiam najpierw znaczenie podstawowego czasownika, potem znaczenie czasownika z prefiksem „be-„.
1. fragen – pytać
jemanden unvermittelt / beiläufig / geradeheraus fragen – pytać kogoś nagle / mimochodem / bez ogródek
gezielt / überlegt fragen – stawiać pytania celowo / rozważnie
nach etwas fragen – pytać o coś (dowiadywać się)
Die Touristen haben nach dem Weg gefragt. – Turyści pytali o drogę.
nach etwas fragen – interesować się czymś, troszczyć się o coś (najczęściej czasownik jest używany z negacją)
Der Opa fragte nicht nach seinen Enkeln. – Dziadek nie interesował się wnukami.
Wer fragt schon nach einem alten Menschen? – Kto interesuje się starym człowiekiem?
jemanden um etwas fragen – zwracać się do kogoś z prośbą
Kann ich dich um Rat fragen? – Mogę prosić cię o radę?
Du musst um Erlaubnis fragen. – Musisz poprosić o pozwolenie.
um / nach / wegen Arbeit fragen – pytać (prosić) o pracę
sich fragen – pytać się (siebie samego), zastanawiać się
Ich frage mich, was ich falsch getan habe. – Pytam się, co zrobiłam źle.
Sie fragt sich, ob sie sich entschuldigen sollte. – Zastanawia się, czy powinna przeprosić.
einen Zeugen befragen – przepytać świadka
einen Schauspieler befragen – przeprowadzić wywiad z aktorem
die Bevölkerung befragen – ankietować ludność
jemanden nach seiner Meinung befragen – zapytać kogoś o zdanie
jemanden über seine Vergangenheit befragen – wypytać kogoś o przeszłość
einen Arzt befragen – poradzić się lekarza
Wenn es dir so schlecht geht, dann befrag doch einen Arzt! – Jeśli czujesz się tak źle, to zapytaj lekarza!
Die Wahrsagerin befragt ihre Karten. – Wróżka radzi się kart.
sich bei jemandem Rat befragen (über/nach etwas) – konsultować się z kimś
sich bei einem Rechtsanwalt befragen – konsultować się z adwokatem
2. (sich) fühlen – czuć (się)
befühlen – badać dotykiem
einen Stoff befühlen– badać dotykiem materiał
3. fürchten – bać się
Ich fürchte seine Reaktion. – Boję się jego reakcji.
weder Tod noch Teufel fürchten – nie bać się niczego
um jemanden / etwas fürchten– bać się o kogoś / coś
Ich fürchte um meine Kinder. – Boję się o moje dzieci.
sich vor jemandem / etwas fürchten – bać się kogoś / czegoś
Fürchtest du dich vor der ganzen Situation? – Boisz się całej sytuacji?
etwas befürchten– obawiać się czegoś
Ich befürchte, dass… – Obawiam się, że… (można tu też powiedzieć „Ich fürchte, dass…”)
Es ist zu befürchten, dass... – Należy obawiać się, że… („Es steht zu befürchten, dass…”)
das Schlimmste befürchten– obawiać się najgorszego
So etwas hatte ich befürchtet. – Czegoś takiego się obawiałam.
4. sich mühen etwas zu tun – starać się coś zrobić
So sehr er sich auch mühte… – Jakkolwiek się starał…
jemanden bemühen– fatygować kogoś
Darf ich euch noch einmal bemühen? – Zechcielibyście jeszcze raz się pofatygować?
Der Chef bemühte uns zu sich. – Szef wezwał nas do siebie.
sich zum Nachbarn bemühen– pofatygować się do sąsiada
Bitte bemühen Sie sich nicht! – Proszę się nie fatygować!
einen Anwalt bemühen– konsultować się z adwokatem
sich bemühen– starać się
sich um jemanden bemühen– troszczyć się o kogoś
Er bemühte sich um den Kranken. – Troszczył się o chorego.
sich um jemanden/etwas bemühen – zabiegać o kogoś/o coś
Er bemühte sich sehr um seine Tischdame. – Zabiegał o swoją partnerkę przy stole.
5. antworten – odpowiadać
auf eine Frage antworten – odpowiadać na pytanie
eine Frage beantworten – odpowiadać na pytanie
eine Frage mit (einem) Nein beantworten – odpowiedzieć przecząco na pytanie
eine Anfrage schriftlich beantworten – odpowiedzieć pisemnie na zapytanie
einen Gruß beantworten – odpowiedzieć na pozdrowienie
6. argwöhnen – podejrzewać
Ich argwöhnte eine Falle. – Podejrzewałam pułapkę.
Man argwöhnte einen Verbrecher in ihm. – Podejrzewano, że jest przestępcą.
jemanden / etwas beargwöhnen – podejrzewać kogoś / coś
einen Fremden beargwöhnen– podejrzewać obcego
Sie fühlte sich von allen beargwöhnt. – Czuła, że jest podejrzewana przez wszystkich.
7. danken – dziękować
jemandem vielmals danken – dziękować stokrotnie
Gott auf (den) Knien danken – dziękować Bogu na kolanach
Er hat mir (für) meine Hilfe schnell gedankt. – Szybko podziękował mi za pomoc.
sich bei jemandem für etwas bedanken – dziękować komuś za coś
ich bedanke mich – ich danke sehr, ich danke Ihnen
8. drohen – grozić
mit etwas drohen – grozić czymś
jemandem mit dem Finger / mit der Faust drohen – grozić komuś palcem / pięścią
eine drohende Haltung einnehmen – przybrać groźną postawę
Die Brücke droht abzustürzen. – Most grozi zawaleniem.
jemandem mit etwas drohen – grozić komuś czymś
Er drohte mir mit einer Strafe. – Groził mi karą.
bedrohen – zagrażać, grozić
Das Hochwasser bedroht die Stadt. – Powódź zagraża miastu.
jemandem mit dem Tod bedrohen – grozić komuś śmiercią
jemandem mit einem Messer bedrohen – grozić komuś nożem
sich bedroht fühlen – czuć się zagrożonym
Sein Leben ist bedroht. – Jego życie jest zagrożone.
Der Friede war bedroht. – Pokój był zagrożony.
eine bedrohte Art – zagrożony gatunek
Diese Tierart ist vom Aussterben bedroht. – Ten gatunek zwierząt jest zagrożony wymarciem.
Blog odkryłam niedawno i zachodzę w głowę jak to możliwe! Świetne teksty, które niezmiernie mi pomagają zrozumieć zawiłości tego przecież niezbyt trudnego języka.
Kto by się spodziewał, że taki niepozorny przedrostek może nieść ze sobą tyle możliwości…. Bardzo dziękuję za te obszerne wyjaśnienia Pani Magdo, jest Pani unikalnym skarbem w polskiej blogosferze 🙂
M&M
Ja mam takie pytanie trochę z innej beczki. Dlaczego takie wyrażenie jest poprawne :
"aus den Bereichen Politik" jeżeli aus łączy się tylko z DATIVem?
aus den Bereichen – liczba mnoga od der Bereich, czyli Dativ
W przykładzie „Er hat mir (für) meine Hilfe schnell gedankt.” w nawiasie powinno być całe wyrażenie „für meine Hilfe”, w przeciwnym razie zdanie jest niepoprawne.