Słownictwo do tematu „Freundschaft und Liebe” („przyjaźń i miłość”)

Słownictwo do tematu „Freundschaft und Liebe” („przyjaźń i miłość”)

Na dzisiaj mam dla Ciebie prawdziwą gratkę: mnóstwo słownictwa wokół haseł „die Freundschaft” („przyjaźń”) i „die Liebe” („miłość”).

Od kropek rozpoczęłam poszczególne hasła do mapy myśli, strzałki oznaczają słowa / zwroty wyprowadzone od danego słowa.

Die Freundschaft und die Liebe – przyjaźń

  • der Freund – przyjaciel à die Freunde – przyjaciele –> ein wahrer Freund – prawdziwy przyjaciel –> unter Freunden – wśród przyjaciół, między przyjaciółmi –> sich auf jemanden verlassen – polegać na kimś
  • die Eigenschaft – cecha à hilfsbereit – pomocny –> zuverlässig – niezawodny –> vertrauenswürdig – godny zaufania –> verständnisvoll – wyrozumiały –> ehrlich – szczery
  • Freunde erkennt man in der Not – prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie
  • die Freundschaft – przyjaźń
  • Freundschaft schließen – zawierać przyjaźń
  • sich mit jemandem anfreunden / befreunden – zaprzyjaźniać się z kimś

 

DLA DOCIEKLIWYCH Słowo der Freund ma dwa znaczenia:

– przyjaciel – kiedy powiemy „ein Freund von mir” – oznacza to „mój przyjaciel”

– chłopak – kiedy powiemy „mein Freund” – oznacza to „mój chłopak”. Należy jednak dodać, że w języku codziennym ludzie czasem mówią „meine Freundin” jako „moja przyjaciółka” – wtedy z kontekstu wynika, kogo mają na myśli.

die Freundin

eine Freundin von mir – moja przyjaciółka

meine Freundin – moja dziewczyna

 

W tym momencie warto wyjaśnić użycie słów der Kollege / die Kollegin. Podczas gdy w języku polskim oznaczają one kolegę / koleżankę, to w języku niemieckim jeśli powiesz der Kollege, to masz na myśli kolegę z pracy.

Jeśli powiesz meine Kollegin – to oznacza to „moja koleżanka z pracy”. Wtedy automatycznie ktoś zrozumie, że pracujesz z tą osobą.

Dodajmy, że słowo der Kollege podlega deklinacji słabej (czyli n-Deklination). Zapamiętaj jego odmianę:

Nom. der Kollege

Gen. des Kollegen

Dat. dem Kollegen

Akk. den Kollegen

  • gemeinsame Aktivitäten – wspólne aktywności –> zusammen Zeit verbringen – wspólnie spędzać czas –> sich treffen – spotykać się –> Freunde treffen – spotykać przyjaciół –> das Wochenende genießen – cieszyć się weekendem –> zusammen verreisen – razem wyjechać –> zusammen etwas unternehmen – razem coś przedsięwziąć

 

  • die Liebe – miłość
  • lieben – kochać
  • aus Liebe – z miłości
  • Liebe macht blind. – Miłość jest ślepa.
  • die Liebe auf den ersten Blick – miłość od pierwszego wejrzenia
  • Die Liebe geht durch den Magen. – Przez żołądek do serca.
  • Alte Liebe rostet nicht. – Stara miłość nie rdzewieje.
  • die Verliebtheit – zakochanie
  • verliebt – zakochany
  • sich verlieben – zakochać się
  • sich unsterblich verlieben – zakochać się na zabój
  • die Vorliebe – zamiłowanie
  • etwas mit Vorliebe tun – mieć zamiłowanie do czegoś
  • die Vorliebe für – zamiłowanie do

 

  • die Liebeserklärung – deklaracja miłości –> der Liebesbrief – list miłosny
  • erklären – deklarować, wyjaśniać à die Erklärung – deklaracja, wyjaśnienie –> die Unabhängigkeitserklärung – deklaracja niepodległości

 

  • die Emotionen – emocje –> die Sorge – troska –> die Empathie – empatia –> die Freude – radość –> die Begeisterung – zachwyt, entuzjazm –> die Dankbarkeit – wdzięczność –> die Hoffnung – nadzieja –> die Zufriedenheit – zadowolenie –> die Zuversicht – ufność, wiara –> der Ärger – złość –> die Eifersucht – zazdrość –> der Neid – zawiść

 

  • wen liebt man? – kogo się kocha? –> den Partner / die Partnerin – partnera / partnerkę –> den Ehemann / die Ehefrau – męża / żonę –> die Kinder – dzieci –> die Eltern – rodziców –> die Großeltern – dziadków –> die Haustiere – zwierzęta domowe

 

Art des Liebesobjekts – rodzaj obiektu miłosnego

 

  • die Selbstliebe – miłość do siebie samego –> die Selbstsucht (der Egoismus) – egoizm –> selbstsüchtig / egoistisch – egoistyczny, samolubny –> die Selbstlosigkeit – bezinteresowność –> selbstlos – bezinteresowny
  • die Partnerliebe – miłość do partnera –> die Heterosexualität – heteroseksualizm –> die Homosexualität – homoseksualizm –> die Verlobung – zaręczyny –> sich mit jemandem verloben – zaręczyć się z kimś –> der Heiratsantrag – oświadczyny –> einen Heiratsantrag machen – oświadczyć się –> jemanden heiraten – poślubić kogoś –> der Ehering – obrączka
  • die familiäre Liebe – miłość rodzinna –> die Vaterliebe – miłość do ojca –> die Mutterliebe – miłość do matki –> die Kindesliebe – miłość do dziecka
  • die Nächstenliebe – miłość bliźniego
  • die Liebe zur Natur – miłość do przyrody –> die Tierliebe – miłość do zwierząt
  • die Vaterlandsliebe (der Patriotismus) – miłość do ojczyzny (patriotyzm)
  • die Gottesliebe – miłość do Boga

 

UWAGA! Zwróć uwagę na formy czasowników, które pojawiły się na mapie myśli:

lieben, liebte, hat geliebt – kochać

sich verlieben, verliebte sich, hat sich verliebt – zakochać się

Tak jak widzisz, oba czasowniki są regularne.

Czasownik nieregularny: schließen, schloss, hat geschlossen

Jeśli chcesz powiedzieć po niemiecku, że zakochałaś / zakochałeś się w kimś, to pamiętaj o rekcji  czasownika:

sich verlieben in + Akkusativ (biernik)

Ich habe mich in ihn verliebt. – Zakochałam się w nim.

Er hat sich in meine Schwester verliebt. – On zakochał się w mojej siostrze.

Tak wygląda rekcja czasownika sich verlassen:

sich verlassen auf + Akkusativ (biernik)

Du kannst dich auf mich verlassen! – Możesz na mnie polegać!

I formy czasów przeszłych: verließ sich, hat sich verlassen

 

Należy zwrócić uwagę na użycie czasownika heiraten, przy którym często pojawia się błąd.

Niejednokrotnie ktoś powie:

Ich habe mit ihm geheiratet. – Wyszłam za niego / wzięłam z nim ślub.

Powyższe zdanie jest niepoprawne, ponieważ po niemiecku nie mówimy heiraten mit, lecz:

jemanden heiraten – poślubić kogoś (ożenić się, wyjść za mąż)

Poprawne będą więc zdania:

Ich habe ihn geheiratet. – Wyszłam za niego.

Ich habe sie geheiratet. – Ożeniłem się z nią.

 

Przyjrzyjmy się jeszcze, jak używać przymiotników:

Ich bin dankbar für deine Hilfe. – Jestem wdzięczny za twoją pomoc.

Wir sind zuversichtlich, dass die Krise bald zu Ende geht. – Ufamy, że kryzys wkrótce się skończy.

Bist du mit deiner Arbeit zufrieden? – Czy jesteś zadowolony ze swojej pracy?

Die Kinder sind von Geschenken begeistert. – Dzieci są zachwycone prezentami.

 

DLA DOCIEKLIWYCH

Słowa die Eifersucht oraz der Neid często są mylone. Oba tłumaczy się czasami jako zazdrość, jednak rzeczownik der Neid ma bardziej negatywne znaczenie i oznacza zazdrość w sensie zawiści.

Er ist auf sie eifersüchtig. – On jest o nią zazdrosny.

Sie wurde neidisch, als sie sah, dass die Nachbarn sich ein neues Auto gekauft hatten. – Ona poczuła zazdrość / zawiść, kiedy zobaczyła, że sąsiedzi kupili sobie nowy samochód.

DO POBRANIA 

Tutaj pobierzesz materiał wraz z ćwiczeniami do słownictwa: Freundschaft und Liebe materiał Niemiecki po ludzku

Skojarzenia i połączenia 2

Skojarzenia i połączenia 2

Dzisiaj pora na trochę słownictwa i ćwiczeń do niego. Materiał dotyczy głównie słownictwa związanego ze szkołą (poziom podstawowy).

Z Dropboxa możecie ściągnąć wersję z obrazkami w pdf:

Skojarzenia i połączenia 2

(Nie jestem jednak pewna, czy to działa, bo dopiero zaczynam udostępniać materiały na Dropboxie, także dajcie proszę znać).

Tutaj pierwsza część:

Skojarzenia 1

I. Menschen: ordne zu! Er oder sie?
Ludzie: przyporządkuj! On czy ona?

Mensch, Kind, Ausländer, Bürger, Mädchen, Junge, Erwachsene, Lehrer, Lehrerin, Schüler, Schülerin

er (der) –
sie (die) –
Określenia kobiet najczęściej są tworzone poprzez dodanie do męskiego określenia końcówki „-in”, np:

der Lehrer – die Lehrerin
der Schüler – die Schülerin
der Ingenieur – die Ingenieurin
der Politiker – die Politikerin
der Psychologe – die Psychologin
der Polizist – die Polizistin
der Architekt – die Architektin
der Verkäufer – die Verkäuferin

Czasami musimy uwzględnić przegłos:

der Arzt – die Ärztin
der Rechtsanwalt – die Rechtsanwältin
Wyjątki:
der Fachmann – die Fachfrau
der Kaufmann – die Kauffrau
der Geschäftsmann – die Geschäftsfrau
der Empfangsherr – die Empfangsdame
die Krankenschwester – der Krankenpfleger
II. Adjektive

  • national – narodowy
das Nationallied – hymn narodowy

  • fremd – obcy
die Fremdsprache – język obcy
ich bin hier fremd – nie jestem stąd
der Fremdenverkehr – ruch obcych, czyli turystyka
fremdgehen – zdradzać (w małżeństwie)

  • schwarz – czarny
Die Tafel ist schwarz. – Tablica jest czarna.

  • weiß – biały
Die Kreide ist weiß. – Kreda jest biała.

  • hell – jasny
Das Zimmel ist hell. – Pokój jest jasny.
Es ist hell draußen. – Jest jasno na zewnątrz.

  • dunkel – ciemny
Es ist 22 Uhr, es ist dunkel. – Jest 22:00, jest ciemno.

  • klein – mały
Das Kind ist klein. – Dziecko jest małe.

  • groß – duży
Der Baum ist groß. – Drzewo jest duże.

  • traurig – smutny
Die Leute auf einer Beerdigung sind traurig. – Ludzie na pogrzebie są smutni.
Jak widzimy, słowo „Beerdigung” ma w sobie „Erde” (ziemia). Pogrzeb to więc niejako „uziemienie” 🙂

  • neu – nowy
Das Auto ist neu. – Samochód jest nowy.

  • alt – stary
Die Tasche ist alt. – Torebka jest stara.

  • bunt – kolorowy
Die Bluse hat viele Farben, sie ist bunt. – Bluzka ma dużo kolorów, jest kolorowa.

  • braun – brązowy
Der Bär ist braun. – Niedźwiedź jest brązowy.

  • nett – miły
Die Nachbarn sind nett. – Sąsiedzi są mili.

  • streng – surowy
Der Lehrer ist streng. – Nauczyciel jest surowy.
Die Eltern sind streng. – Rodzice są surowi.

  • modern – nowoczesny
Das Haus ist modern. – Dom jest nowoczesny.
III. Verkleinerungen – Zdrobnienia

das Brot – das Brötchen
das Brett – das Brettchen
die Tafel – das Tafelchen
das Haus – das Häuschen
der Tisch – das Tischchen
die Mappe – das Mäppchen
IV. Schulfächer – Przedmioty szkolne

(die) Erdkunde = Erde + Kunde
(die) Geographie
(die) Geschichte
(die) Biologie
(die) Mathematik (Mathe)
(die) Chemie
(die) Naturwissenschaft (NaWi)
(der) Sport
(die) Musik
(die) Physik
(die) Kunst
(die) Musik
(die) Sozialkunde
(die) Religion
(die) Ethik
V. Komposita – Wyrazy złożone

die Hausaufgabe = das Haus + die Aufgabe
die Fremdsprache = fremd + die Sprache
die Muttersprache = die Mutter + die Sprache
das Sprachlabor = die Sprache + das Labor
das Klassenzimmer = die Klasse + das Zimmer
der Schreibtisch = schreiben + der Tisch
der Kindergarten = die Kinder + der Garten
die Grundschule = der Grund + die Schule
das Fensterbrett = das Fenster + das Brett
der Blumentopf = die Blume + der Topf
das Schulkind = die Schule + das Kind
der Buchstabe = das Buch + der Stab
der Schulhof = die Schule + der Hof
die Schultüte = die Schule + die Tüte
die Schultasche = die Schule + die Tasche
das Pausenbrot = die Pause + das Brot
der Schulbus = die Schule + der Bus
der Schulweg = die Schule + der Weg
der Sportplatz = der Sport + der Platz
die Turnhalle = turnen + die Halle
die Schulstunde = die Schule + die Stunde
das Arbeitsblatt = die Arbeit + das Blatt
der Stundenplan = die Stunde + der Plan
der Hausmeister = das Haus + der Meister
die Klassenarbeit = die Klasse + die Arbeit
das Wörterbuch = das Wort + das Buch
das Klassenbuch = die Klasse + das Buch
das Lehrerzimmer = der Lehrer + das Zimmer
VI. Wo befinden sich die Gegenstände? Verbinde!
Gdzie znajdują się przedmioty? Połącz!

WAS?
WO?
das Heft
an der Wand
das Buch
im Kühlschrank
der Teller
auf dem Schreibtisch
das Plakat
auf dem Tisch
der Pullover
im Regal
das Essen
im Schrank
VII. Was passt zusammen? Co pasuje?

die Tafel
frei
der Bleistift
der Stuhl
die Sommerferien
spielen
die Mittagspause
die Kreide
das Heft
die Mensa
der Schulhof
der Kuli
der Tisch
der Buntstift
VIII. Was macht man alles in der Schule?

schreiben, lernen, lesen, rechnen, üben, turnen, wiederholen, malen, singen

IX. Was passt in die Reihe?

Schreibtisch, Direktor, Deutsch, Stuhl, Französisch, Latein, Hausmeister,
Mathematik, Lehrer, Chemie, Englisch, schreiben, Informatik, lernen, rechnen, Tafel,
lesen, Fenster, Physik, Schüler

Personen:
Sprachen:
Verben:
Möbel/Gegenstände:
Naturwissenschaften:
X. Korrigiere

In Mathe lese ich.
In Englisch lerne ich meine Muttersprache.
In Sport turne ich im Klassenzimmer. –> in der
In Musik turne ich.
In Kunst rechne ich. 
Die Tafel ist rot.
Ich schreibe an die Wand.
XI. Was sagt der Lehrer und was sagt der Schüler?

Können Sie wiederholen?
Wie war die Frage?
Komm an die Tafel!
Welche Seite?
Öffne das Buch!
Schreib ins Heft!
Wer meldet sich?
Mach die Aufgabe!
Ich kann die Aufgabe nicht machen.
Sei pünktlich!
Wer ist nicht da?
Ich bin da.
             Er ist nicht da. 
Skojarzenia i połączenia 2

Skojarzenia 1

Od kilku tygodni opracowuję metodę nauczania polegającą na skojarzeniach i mostach myślowych. Dzisiaj przedstawiam Wam pierwszą część takiego „kursu” i czekam na feedback 🙂

Te skojarzenia to oczywiście tylko część kursu, do tego dochodzą inne materiały. Mam nadzieję zrobić z tego niedługo e-booka.

W materiale znajdują się także pomocnicze pytania.

I. Verkleinerungen – zdrobnienia

(das) Brötchen – od das Brot – chleb –> mały chleb = bułka
 (die) Fischstäbchen – od „der Fisch” + „der Stab – kij, pręt” –> kijki rybne = paluszki rybne

die Schale – skórka, skorupa, łupina
Was hat eine Schale?
eine Banane, eine Nuss, eine Kartoffel
schälen – obierać
(das) Schälchen – mała miska/salaterka –> „die Schale” to także misa, salaterka
 (das) Brettchen – tacka, od das Brett – deska –> deseczka = tacka
 (das) Würstchen – kiełbaska, od die Wurst – kiełbasa –> kiełbaska
II. Malhzeiten

Słowo „die Mahlzeit”, czyli „posiłek” wywodzi się z języka późnośrodkowowysokoniemieckiego. Oznaczało ustalony czas jedzenia, stąd w złożeniu mamy „-zeit”. Samo słówko „Mahl” oznaczało jedzenie podane o ustalonym czasie.

„früh” oznacza „wczesny, wcześnie”
das Frühstück – śniadanie
die Frühdiagnose – wczesna diagnoza
der Frühling – wiosna
der Frühsommer – wczesne lato
die Frühkartoffeln – wczesne/młode ziemniaki

der Abend – wieczór
das Abendessen – wieczorne jedzenie, czyli kolacja
das Abendbrot – wieczorny chleb, czyli kolacja
der Abendhimmel – wieczorne niebo

Słowo „der Himmel”, czyli „niebo”, jest bardzo ciekawe. W języku starowysokoniemieckim i średniowysokoniemieckim oznaczało pokrywę, osłonę. Spokrewnione jest z nim także słowo „Hemd”.

die Abendsonne – wieczorne słońce

die Mahlzeit – posiłek
der Mittag – południe
Mittagessen – południowe jedzenie, czyli obiad
die Mittagspause – przerwa w południe, czyli przerwa obiadowa

frühstücken – jeść śniadanie
zu Mittag essen – jeść obiad
zu Abend essen – jeść kolację
III. Sonstiges

(das) Vollkornbrot – chleb pełnoziarnisty
voll – pełen
das Korn – ziarno
das Brot – chleb
 (das) Weißbrot – biały chleb
(der) Frischkäse – ser biały

Was muss man frisch essen?

(der) Blumenkohl – kwiecista kapusta, czyli kalafior
die Blume – kwiat
der Kohl – kapusta

(der) Pfirsich – brzoskwinia

Pochodzenie słowa „Pfirsich” jest bardzo ciekawe. „Pfirsich” wywodzi się od łacińskiego „persica arbor”, czyli „perskie drzewo”. Perski – persisch. Może wywodzić się też od „persicum malum” – „perskie jabłko”. Brzoskwinia dotarła z Chin do Europy właśnie przez Persję.

(die) Birne – gruszka
(die) Glühbirne żarówka

Złożenie „Glühbirne” jest bardzo logiczne, ponieważ żarówka ma przecież kształt gruszki, a „glühen” oznacza „tlić się, żarzyć się, palić, płonąć”.

(die) Pflaume – śliwka

(der) Nachtisch – deser. „nach” – po. „Tisch” – stół.

Słowo „Tisch” pochodzi od łacińskiego „discus”. W języku starowysokoniemieckim w formie „tisc”. Wtedy słowo oznaczało półmisek. „Tisch” dzisiaj oznacza w pewnych kontekstach również „posiłek, jedzenie”, np.:

zu Tisch bitten – prosić do stołu, czyli do jedzenia
bei Tisch sein – być w trakcie jedzenia
nach Tisch – po jedzeniu
(der) Strohhalm – słomka do picia
das Stroh – słoma
der Halm – źdźbło.
(die) Kanne – dzbanek
die Teekanne – dzbanek na herbatę
die Kaffeekanne – dzbanek na kawę

(die) Tasse – filiżanka
die Kaffeetasse – filiżanka do kawy

die Untertasse – podstawka pod filiżankę
der Untersetzer – podstawka
die Unterfamilie – podrodzina
das Unterhemd – podkoszulek
unter – pod

die Decke – kołdra, sufit, pokrywa
die Tischdecke – pokrywa na stół, czyli obrus
die Schneedecke – pokrywa śnieżna
den Tisch decken – nakrywać stół

Wo gibt es noch eine Decke?

naschen – łasować, jeść słodycze
die Naschkatze – łakomczuch

die Sahne – śmietana
die Schlagsahne – bita śmietana
der Schmetterling – motyl
der Sommervogel – letni ptak, czyli motyl
der Vogel – ptak
der Sommer – lato

O tym, co motyl ma wspólnego ze śmietaną, pisałam tutaj:

(die) Handschuhe – buty na ręce, czyli rękawiczki
Was ist nicht sauer?
Was ist nicht süß?
die Süßkirsche – czereśnia
die Sauerkirsche – wiśnia
Was passt nicht so gut zum Frühstück?
Was naschen die Menschen gerne?
Welche Mahlzeiten haben wir am Tag?
Was ist kein Obst?
Was kann man in einen Eintopf tun?
Welches Obst und Gemüse muss man schälen?